Το κείμενο σύνταξε ο Χαμντάν Μπαλάλ αλ Χουραϊνί, ένας από τους σκηνοθέτες της ταινίας, και δημοσιεύθηκε στις 29 Μαρτίου στο σάιτ της ανεξάρτητης παλαιστινιο-ισραηλινής κολεκτίβας δημοσιογράφων +972. Είναι από τη μια η κατάθεση της ζοφερής πραγματικότητας των τελευταίων δεκαετιών και από την άλλη μια τρυφερή ματιά σχετικά με τη λειτουργία του κινηματογράφου σήμερα και του ρόλου που μπορεί να παίξει μια ταινία – πάνω στο πανί και έξω από την αίθουσα.

Στη Μασαφέρ Γιάτα η κινηματογραφική μας μηχανή είναι πιο δυνατή από τις μπουλντόζες

Στην προβολή στο Ατ-Τουανί συνειδητοποιήσαμε ότι με την ταινία μας δεν μοιραστήκαμε απλά την ιστορία μας με τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά δείξαμε και στους ανθρώπους μας το πώς παλεύουμε για την αλλαγή.

Του Χαμντάν Μπαλάλ αλ Χουραϊνί

Το βράδυ της 14 Μαρτίου βάλαμε 350 καρέκλες στην αυλή του σχολείου στο Ατ-Τουανί, στην περιοχή της Μασαφέρ Γιάτα στην Δυτική Όχθη, και ετοιμαζόμασταν για τη μεγαλύτερη μάζωξη που θα γινόταν ποτέ στο μικρό εκείνο χωριό. Άνθρωποι άρχισαν να καταφθάνουν – τρία πούλμαν από την Ιερουσαλήμ και το Τελ Αβίβ, ενώ δεκάδες άλλοι ερχόντουσαν με αυτοκίνητα – και πολύ γρήγορα γέμισαν όλες οι θέσεις και πολλοί κάθισαν κάτω ή στέκονταν όρθιοι πίσω από τα καθίσματα.

Όλοι αυτοί είχαν έρθει για να δουν την ταινία No Other Land, παραγωγή του Μπάσελ Αντρά, του Γιούβαλ Αμπραάμ, της Ρακέλ Τσζορ και εμού. Η ταινία ήταν μια προσπάθεια να δώσουμε στον κόσμο να δει την πραγματικότητα που ζούμε εδώ, στη Μασαφέρ Γιάτα: τις συνεχείς βίαιες επιθέσεις του Ισραηλινού κράτους και των εποίκων και το τίμημα που πληρώνουμε. Τις καθημερινές μας στιγμές και τη σχέση με τις οικογένειές μας. Και τις περίπλοκες σχέσεις που έχουμε εμείς οι Παλαιστίνιοι με τους ξένους που έρχονται να μας στηρίξουν και να αντισταθούν μαζί μας.

Σε μια σκηνή του φιλμ η μητέρα του Χαρούν Αμπού Αράμ, τον οποίο πυροβόλησαν και άφησαν παράλυτο Ισραηλινοί στρατιώτες ενώ άρπαζαν  τη γεννήτριά του – παραπονιέται για τη συνεχή παρουσία δημοσιογράφων και κινηματογραφιστών που έρχονται στο σπίτι που έχει φτιάξει με τα χέρια της για να φωτογραφίσουν το γιο της. Μας βγάζουν φωτογραφίες, λέει, αλλά πού μπορούν να βοηθήσουν; Μπορούν ν’ αλλάξουν τη ζωή του Χαρούν ή της οικογένειάς του;

Η ταινία ήταν η προσπάθειά μας να απαντήσουμε σε αυτή την απαίτηση: να πάρουμε την κάμερα, και μαζί της όλα αυτά τα χρόνια των καταγεγραμμένων διαμαρτυριών, των κατεδαφίσεων και της βίας, και να κάνουμε κάτι για να αλλάξουμε τις ζωές των ανθρώπων στην Ματαφέρ Γιάτα. Και πράγματι, το φιλμ είχε διεθνή απήχηση. Το ολοκληρώσαμε στα τέλη του Οκτώβρη, και καθώς όλος ο κόσμος είχε τα μάτια του στραμμένα στην Παλαιστίνη απέκτησε την αίσθηση του κατεπείγοντος, έπρεπε να δείξουμε στον κόσμο τι συνέβαινε στο πεδίο.

Στείλαμε την ταινία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου και οι τέσσερεις προβολές ήταν sold out από την πρώτη μέρα. Αυτό ήταν μια απόδειξη ότι ο κόσμος πίστευε πως η ιστορία μας ήταν σημαντική, ότι ήθελαν να μάθουν για τη Μασαφέρ Γιάτα. Ποτέ μου δεν φαντάστηκα ότι η ιστορία μας θα ταξίδευε τόσο μακριά και θα την έβλεπαν τόσοι άνθρωποι. Κερδίσαμε το Βραβείο του Καλύτερου Ντοκιμαντέρ και το Βραβείο του Κοινού.

Ίσως όμως η καλύτερη απόδειξη ότι η ταινία μας είχε απήχηση δεν δόθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες του Βερολίνου ούτε στον διεθνή Τύπο. Ήταν μάλλον η προβολή στο Ατ-Τουάνι, όπου όχι μόνο εκατοντάδες άνθρωποι από άλλα μέρη αλλά και οι ίδιοι οι κάτοικοι της Μασαφέρ Γιάτα ήρθαν για να δουν την ταινία. Μετά την 7η Οκτωβρίου οι έποικοι και ο στρατός έχουν βάλει πολλά σημεία ελέγχου σε όλη την περιοχή και είναι πλέον εξαιρετικά δύσκολο να μετακινηθεί κάποιος. Οι περισσότεροι κάτοικοι δεν εγκαταλείπουν τα σπίτια τους για άσκοπες μετακινήσεις, ειδικά τη νύχτα. Με το σκοτάδι οι δρόμοι μπορεί να γίνουν πολύ επικίνδυνοι. Κι όμως, ήρθαν στην προβολή.

Και γιατί το διακινδυνεύουν και μπαίνουν στον κόπο να έρθουν μέχρι εδώ να δουν την ταινία; αναρωτήθηκα. Τις ξέρουν αυτές τις ιστορίες. Τις έχουν ζήσει. Φαίνεται όμως ότι όταν τις βλέπεις στη μεγάλη οθόνη είναι μια εντελώς διαφορετική εμπειρία.

Μας έχουν πει πολλές φορές πως η αναπαράσταση έχει σημασία, ποτέ όμως δεν το είδα αυτό τόσο καθαρά όσο όταν κοτούσα τα πρόσωπα των παιδιών της Μασαφέρ Γιάτα που παρακολουθούσαν την ταινία και περίμεναν να δουν στην οθόνη τους εαυτούς τους, τα σπίτια τους, τους αγαπημένους τους. Δεν ήμουν σίγουρος αν ήταν καλή ιδέα να αφήσουμε τα παιδιά να το δουν – απεικονίζει βία και ανατριχιαστικές εικόνες. Αλλά τα ζούνε όλα αυτά. Τα βλέπουν κάθε μέρα. Δεν έχει σημασία να τα ξαναδούν στην οθόνη.

Πράγματι, αρκετά παιδιά μας είπαν πως είναι η πρώτη φορά που βλέπουν τη ζωή τους σαν ιστορία. Κι αυτό δίνει την αίσθηση πως η ιστορία σου είναι σημαντική, πως αξίζει να τη δει κανείς, πως αξίζει να είναι μαζί σου σ’ αυτόν τον αγώνα.

«Μεγάλωσα σ αυτή την κατάσταση, αλλά το να τη δω στη μεγάλη οθόνη μου ράγισε την καρδιά, ράγισε την καρδιά της Μασαφέρ Γιάτα» μου είπε ένας φίλος μετά την προβολή. Πώς μπορούμε να συνεχίζουμε να ζούμε έτσι;

Και ξαφνικά επιστρέψαμε στην πραγματική ζωή

Μαζί με τον Μπάσελ κινηματογραφούσαμε για χρόνια τις κατεδαφίσεις σπιτιών και τη βία των εποίκων στην Μασαφέρ Γιάτα. Ήταν τόσο ψυχοφθόρο να κινηματογραφούμε αυτά τα περιστατικά κάθε μέρα. Όπως λέει κάποια στιγμή ο Μπάσελ στον Γιούβαλ, έναν από τους Ισραηλινούς παραγωγούς και πρωταγωνιστές της ταινίας, «Δεν μπορείς να κάνεις την κατοχή να λήξει μέσα σε δέκα μέρες». Μερικές φορές όμως αισθανόμασταν πως κανείς δεν ξέρει τι συμβαίνει εδώ και τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει.

Όταν γίναμε ομάδα με τον Γιούβαλ και την Ρακέλι το 2019, πηγαίναμε μαζί και οι τέσσερις σε κατεδαφίσεις, οι τρεις από μας κινηματογραφούσαμε όλες τις αδικίες που βλέπαμε και η Ρακέλι κινηματογραφούσε εμάς.  Αποφασίσαμε να εστιάσουμε στην ιστορία του Μπάσελ: ο Μπάσελ είναι ακτιβιστής, οι γονείς του είναι ακτιβιστές και στο επίκεντρο της ταινίας είναι η σχέση του με τον Γιούβαλ. Συνυφάναμε αυτές τις ιστορίες με την ευρύτερη ιστορία της Μασαφέρ Γιάτα.

Ο επικεφαλής του συμβουλίου της Μασαφέρ Γιάτα, που κάνει μια σύντομη εμφάνιση στην ταινία, περιγράφει τη στιγμή που ένας Ισραηλινός αξιωματούχος του παρουσίασε το έγγραφο με την διαταγή για την κατεδάφιση ενός σχολείου ως «το πιο μεγάλο πράγμα που έχω δει στη ζωή μου». Είναι συγκλονιστικό να βλέπει κανείς την ιστορία αυτή να προβάλλεται στο πανί στην ίδια τη Μασαφέρ Γιάτα, όχι πολύ μακριά από το σχολείο που κατεδαφίστηκε. Κοιτάζοντας την ίδια μου την κοινότητα να το παρακολουθεί αισθάνθηκα δυνατός, ήταν σαν να κάναμε κάτι γι’ αυτούς. Μας έκανε να καταλάβουμε πως είμαστε στο σωστό δρόμο. Δείξαμε στους ανθρώπους μας πως παλεύουμε γι’ αυτούς, σ’ αυτό τουλάχιστον τα καταφέραμε.

Η ταινία δεν μπόρεσε να αποσοβήσει την αγριότητα της πραγματικότητας. Όπως είπε ο φίλος μου Αουντάχ Χαθαλίν: «Κάθε οικογένεια στην Μασαφέρ Γιάτα  ζει στην ίδια κατάσταση …. την ίδια την νύχτα της προβολής, μόλις τέλειωσε, μας τηλεφώνησαν πως οι έποικοι έκαναν επιδρομή στο χωριό Ουμ αλ Κάιν. Βλέπαμε την ταινία και μετά γυρίσαμε στην πραγματικότητα, που είναι το ίδιο πράγμα».

Κι όμως, η προβολή ήταν το πρώτο πράγμα που με έκανε να πιστεύω πως η κινηματογραφική μας μηχανή μπορεί να είναι πιο δυνατή από τις μπουλντόζες. Όσο μεγάλη κι αν είναι, όσο φριχτή κι αν είναι η καταστροφή που αφήνει πίσω της, η μπουλντόζα στο τέλος θα φύγει. Όταν κινηματογραφώ αυτές τις στιγμές – εδώ και πέντε, είκοσι χρόνια – δημιουργώ ένα μόνιμο αρχείο των καταστροφών που προκάλεσαν.

«Με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο αυτή η ταινία θα προκαλέσει την αλλαγή» είπε ο Αουντάχ. «Αυτή είναι η πραγματική ζωή – όλες αυτές οι επιθέσεις, οι παρενοχλήσεις».

Με αυτήν την ταινία, και με άλλες προσπάθειες που θα ακολουθήσουν, ελπίζουν ότι αυτές τις μαρτυρίες θα τις δουν σε όλο τον κόσμο και αυτό θα οδηγήσει σε μια έκκληση για το τέλος της Κατοχής και των δεινών της Μασαφέρ Γιάτα και όλης της Παλαιστίνης. Είναι μια υπενθύμιση για όλους εμάς που τα ζούμε πως πρέπει να συνεχίσουμε να παλεύουμε για ένα καλύτερο αύριο.

Το κείμενο μετάφρασε και προλόγισε η Ρεγγίνα Ζερβού.

https://www.972mag.com/no-other-land-masafer-yatta-screening/