Το Νοέμβριο του 2020 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος η νέα ποιητική συλλογή του Δημήτρη Κοσμόπουλου. Το “Pixels” είναι το ενδέκατο ποιητικό βιβλίο του λογοτέχνη από τη Μεσσηνία, στο οποίο για πρώτη φορά δίνει έναν διαφορετικό τίτλο, που δεν έχει συναντήσει κανείς στις προηγούμενες εκδόσεις του. Αρχίζοντας, αξίζει να σημειωθεί πως το pixel (στα ελληνικά εικονοστοιχείο), είναι ένας όρος που ήρθε στη ζωή μας με την εγκαθίδρυση της τεχνολογίας και στην ουσία αναφέρεται στα διαφορετικά σημεία μιας εικόνας ενός υπολογιστικού συστήματος, όπως είναι για παράδειγμα οι οθόνες. Τα διαφορετικά αυτά σημεία, λοιπόν, συνθέτουν στο βιβλίο αυτό ένα ενιαίο πλαίσιο, ένα ψηφιδωτό από στιγμές και στοχασμούς επάνω στο σήμερα, το οποίο εκτός από το υπαρξιακό ζήτημα και τη διαρκή αναρώτηση για το μέλλον, εμπεριέχει και την προσαρμογή στις συνθήκες της πανδημίας, καθώς και τις επιδράσεις της προσαρμογής στην κοινωνία της πληροφορίας.

Η αλήθεια είναι πως δεν μου είναι γνωστό το πρότερο ποιητικό έργο του Δημήτρη Κοσμόπουλου, συνεπώς κι επιχειρώ να «αποτιμήσω» την αξία αυτής της συλλογής ως ένα έργο τελείως αυτόνομο, δίχως να είμαι σε θέση να γνωρίζω αν υπάρχει συσχέτιση με κάποιο έργο που ήδη έχει δημοσιεύσει. Στο σύνολό της, η έκδοση περιλαμβάνει 35 ποιήματα, τα οποία αριθμούνται με κεφαλαίους λατινικούς αριθμούς. Πολλά από αυτά φέρουν ως τίτλο τον πρώτο τους στίχο, ενώ άλλα φέρουν ξεχωριστό τίτλο. Μορφολογικά τα περισσότερα ακολουθούν το ποιητικό είδος του σονέτου (όπως αυτά του Σικελιανού, του Καρυωτάκη, του Παλαμά κτλ), με πλεκτές, σταυρωτές και ζευγαρωτές ομοιοκαταληξίες. Φυσικά, κατά τη ροή της ανάγνωσης εμφανίζονται κι άλλες τεχνοτροπίες, πιο ελεύθερης και μοντέρνας απόδοσης. Το σονέτο, ωστόσο, καταδεικνύει πως ο συγγραφέας έχει εξαρχής ένα πλάνο στο μυαλό του για το πώς θα αποτυπώσει τις σκέψεις του.

Ο ποιητής ως αντικειμενικός παρατηρητής καταγράφει την πραγματικότητα με έναν σύνθετο τρόπο, φιλοσοφώντας επάνω στη σύγχρονη ζωή και στις ανθρώπινες πράξεις. Η δική του πραγματικότητα περιλαμβάνει μοντέρνες λέξεις-pixels της καθημερινότητας, όπως Skype, digital, likes, Facebook, τον ιό SARS-CoV-2. Η σκέψη του Κοσμόπουλου μπορεί ως επί το πλείστον να ακροβατεί επάνω σε ένα παραδοσιακό κι έμμετρο ποιητικό σύστημα, ταυτόχρονα, όμως, είναι γεμάτη με τις ψηφίδες του σημερινού κόσμου, τις οποίες απέσπασε ως λάφυρα από την σαρωτική επιδρομή της τεχνολογίας και της πανδημίας. Κατασκευάζεται έτσι άλλοτε ένα ερεβώδες τοπίο και άλλοτε ένα πιο αισιόδοξο. Οι σπόροι μας δεν βρίσκουνε χώμα για να πεθάνουν. / Άρριζοι, μουχλιασμένοι πέφτουνε στην άμμο, / ψυχρή, κινούμενη λίμνη ψευδών εικόνων, / μυριάδες κόκκοι, pixels, θάλασσα εδώ χάμω. (Οι σπόροι μας δεν βρίσκουνε χώμα για να πεθάνουν).

Τις περισσότερες, φορές, ωστόσο, φαίνεται πως οι παρατηρήσεις του μιλούν για μια ανεπιθύμητη κατάσταση στην οποία έχει επέλθει ο άνθρωπος, ενώ παράλληλα θέτει και την ανησυχία για το μέλλον. Η μοίρα των ανθρώπων φαίνεται πως είναι προδιαγεγραμμένη και τραγική, αν δεν επέλθει άμεσα η αλλαγή: Κι έτσι ονομάσαμε ζωή το απείκασμά της / κι ενδυθήκαμε έναν κόσμο κτερισμάτων, / μνήμη θανάτου, εικόνων κι αγαλμάτων / σκεπάστηκαν με στάχτη – να, στο πέρασμά της. (Κλεισμένοι στων πολυκατοικιών τις τρύπες)

Η απόπειρα του Δημήτρη Κοσμόπουλου να αναστοχαστεί επάνω στο πώς πορεύεται ο άνθρωπος μέσα σε αυτό που ονομάζουμε Ψηφιακή Εποχή ή Εποχή των Νέων Μέσων, θα έλεγε κανείς πως αποτελεί ένα στοίχημα ειλικρινές και πετυχημένο, τουλάχιστον σε ό,τι ο ίδιος είχε αρχικά θέσει ως στόχο.
Τα ποιήματα περιέχουν περιγραφές της σύγχρονης πραγματικότητας, επιθυμίες, σκέψεις, προσωπικές προβλέψεις. Πολλές φορές μάλιστα δεν διστάζει να κάνει και μια έμμεση έκκληση για δράση: Τώρα που τίποτε δεν έχουμε, μπροστά στα κρεματόρια του κεντρικού υπολογιστή. Τώρα που τίποτε δεν έχουμε, η μόνη λύση είναι το ασανσέρ. Να κατεβάσουμε τον ουρανό. Εδώ και τώρα. (Commonitorium). Όπως, λοιπόν, το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από ένα «ψηφιδωτό» κυττάρων, έτσι και η ζωή αποτελείται κατά τον ποιητή από ένα ψηφιδωτό εικόνων, τις οποίες έχει αποπειραθεί να αποδώσει στιχουργικά στη συγκεκριμένη συλλογή. Δεν μπορώ να προβλέψω αν το βιβλίο αυτό εμπεριέχει ποιήματα διαχρονικά, θα μπορούσε ωστόσο να σταθεί ως μια ημερολογιακή υπενθύμιση ποίησης για τις ημέρες της πανδημίας, μια άλλου είδους μέτρηση των παλμών του ανθρώπου του σήμερα, ένα τεκμήριο ότι τις ημέρες αυτές ο άνθρωπος έφτανε σε ένα κρίσιμο και ιστορικό σημείο αλλαγής.