Οι συνεχόμενες αποτυχίες σχετικά με την προστασία ευάλωτων ομάδων, είναι ένα ζήτημα που οφείλει -επιτέλους- να απασχολήσει την Πολιτεία. Έχουμε την περίπτωση γιατρών και ιατροδικαστών που είτε οι αμφοβολίες τους δεν εισακούστηκαν, είτε απέτυχαν να συνεργαστούν με τις υπηρεσίες Πρόνοιας. Έχουμε τις ίδιες υπηρεσίες Πρόνοιας και μια ειδική Γενική Γραμματεία που έχασαν 2.118 ασυνόδευτα προσφυγόπουλα, σαν να λέμε «έχασα τις κάλτσες μου τις μαύρες». Έχουμε μια σειρά από Διευθύνσεις Εκπαίδευσης που δεν αναζήτησαν ένα παιδί, από τα 9 μέχρι τα 18 του χρόνια. Δεν αναρωτήθηκαν καν γιατί δεν πηγαίνει στο σχολείο.

Έχουμε το ίδιο το Κράτος -επίτηδες δεν αναφέρω την λέξη «Κυβέρνηση» γιατί δεν φταίει μία μόνο Κυβέρνηση- να έχει πετάξει λευκή πετσέτα στα ζητήματα της παιδικής προστασίας και να έχει αναθέσει το βάρος σε μια ιδιωτική ΜΚΟ, το «Χαμόγελο του Παιδιού». Καταλαβαίνουμε τον βαθμό της ανικανότητας, όταν σου λένε «Καλέστε στο Χαμόγελο του Παιδιού»; Αντιλαμβανόμαστε την άρνηση του Κράτους να επιτελέσει βασικά καθήκοντα;

Ο Κυνόδοντας και η μεξικάνικη ταινία Castillo de la Pureza (του 1973) -από την οποία μάλλον εμπνεύστηκε ο Κυνόδοντας- ανάμεσα σε άλλα, πραγματεύεται τη λανθασμένη εκπαίδευση, δηλαδή όταν δίνεις διαφορετικές έννοιες από θέση εξουσίας σε ένα κρατούμενο πρόσωπο (στην περίπτωση της ταινίας, ο πατέρας - παρμένο από αληθινή ιστορία). Στον Κυνόδοντα, μια από τις αιτίες του εγκλεισμού ήταν ο κακός κόσμος και οι...γάτες, που περιγράφονταν ως «θηρία που σκοτώνουν ανθρώπους».

Συγκεκριμένα, ο αδερφός που δεν γνώρισαν τα μέλη της οικογένειας, είχε κάποτε κατακρεουργηθεί από... γάτα. Καλώς ή κακώς, δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε αποκλειστικά τον εγκλεισμό ως μοναδική κακοποίηση, αλλά επιπλέον την πιθανή διαφοροποίηση απλών εννοιών, που μπορεί να έχουν δημιουργήσει φοβίες και προβλήματα στο άτομο που καλείται κάποια στιγμή να ενταχθεί στην κοινωνία. 

Αλλά ας πάμε στο προκείμενο.

Η πρώτη επικοινωνία πραγματοποιήθηκε με τη Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλίας και το αρμόδιο Γραφείο Τύπου. Εκεί ενημερωθήκαμε πως δεν έχουν κανένα στοιχείο πως υπήρξε επικοινωνία με τις Αρχές. Πρακτικά, όπως επεξηγήθηκε, κανείς δεν μπορεί να προβεί σε διάψευση ή επιβεβαίωση για καταγγελία, χωρίς την καταγραφή ημερομηνίας και ώρας της καταγγελίας.

Η αντικειμενική αίσθηση που σχηματίζεται, είναι πως αυτό είναι σωστό. Το «είχα καλέσει την αστυνομία» μπορεί να ειπώθηκε υπό το βάρος της κοινωνικής κατακραυγής. Αν όντως έγινε πράξη, είναι αδύνατον να επιβεβαιωθεί σε εύρος 42 ετών, τότε που δεν αποθηκεύονταν καν οι τηλεφωνικές καταγγελίες. Ακόμα και αν πράγματι ισχύει πως κλήθηκε η Αστυνομία τρεις φορές, αν δεν καταγράφηκε πουθενά, δεν αποδεικνύεται.

Η δεύτερη επικοινωνία μας ήταν με τον αρμόδιο Αντιδήμαρχο Πρόνοιας, κ. Σωτήρη Βούλγαρη. Μπορεί να μην επιβεβαίωσε ή να μη διέψευσε ευθέως τα κίνητρα του εγκλεισμού, αλλά μας ενημέρωσε με σαφήνεια για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα ζητήματα της Πρόνοιας από τον Δήμο και άλλους φορείς.

Όσα μας είπε ο Αντιδήμαρχος Πρόνοιας

Με τη σύμφωνη γνώμη σας, κ. Βούλγαρη, καταγράφουμε τη συνομιλία μας σχετικά με την υπόθεση της 51χρονης «κρατουμένης», εσείς θα μου πείτε πόσο δόκιμος είναι ο όρος.

Δεν νομίζω πως είναι υπερβολικά δόκιμος, να πω ως προσωπική άποψη.

Η ενημέρωσή μας είναι πως η 51χρονη βρισκόταν από τα 9 της χρόνια κλεισμένη στο σπίτι.

Όπως προέκυψε από το ρεπορτάζ. Βέβαια, χθες έφτασαν σε εμένα και κάποιες πληροφορίες πως πήγε στο Γυμνάσιο, που δεν μπορούμε να εξετάσουμε αυτή τη στιγμή. Εμείς κληθήκαμε σε μια πολύ δύσκολη στιγμή να διαχειριστούμε μια πολύ δύσκολη περίπτωση, που προξένησε το ενδιαφέρον στο πανελλήνιο. Δικαίως. Επειδή είμαι παλαιότερος, με παραπέμπει σε άλλες εποχές με αντίστοιχα περιστατικά, τα οποία ήταν σε πολύ τραγική κατάσταση, θαρρώ πως δεν μπορούμε να πούμε πως είναι το ίδιο πράγμα. Παρ' όλα αυτά έχουμε ένα κοινωνικό περιστατικό όπου ένα άτομο ενδεχόμενα αποκλείστηκε από τις κοινωνικές δραστηριότητες. Με οικογενειακή προθυμία και επιθυμία να συμβεί όλο αυτό, η οικογένεια διασφάλισε τη δική της λειτουργία ως μια αυστηρά πυρηνική οικογένεια.

Αυτό το οποίο μας προξενεί εντύπωση, είναι πως η Λάρισα και γενικότερα οι επαρχιακές πόλεις, έχουν ακόμα τη δυναμική της γειτονιάς, η οποία εν προκειμένω δεν αντέδρασε για να ενημερώσει. Γιατί συνήθως φτάνει μια ενημέρωση και ειλικρινά σας λέω, πως στα τρία χρόνια που είμαι σε αυτή την αντιδημαρχία, έχουν φτάσει πολλά περιστατικά από πληροφορίες της γειτονιάς για ξυλοδαρμό, εγκατάλειψη, μοναχικά άτομα που δεν έχουν θέρμανση, δεν έχουν ψύξη, δεν έχουν ρεύμα, τροφή, τα οποία εντάσσονται στα κοινωνικά μας προγράμματα και η κοινωνική υπηρεσία επιλαμβάνεται όλων αυτών των θεμάτων, σε καθημερινή βάση. Ειδικά την περίοδο της καραντίνας η υποστήριξη ήταν πολύ μεγάλη, όπου οικογένειες που υποστηρίζονταν από τα παιδιά τους, δεν είχαν την δυνατότητα να τους επισκεφτούν.

Δεν είχαμε καμία ενημέρωση, όπως αποδεικνύεται. Παρ' όλα αυτά, από το Σάββατο που κλήθηκε η Υπηρεσία, προστρέξαμε στο πλαίσιο της διαχείρισης ενός ατόμου που βρέθηκε σε ένα περιβάλλον κοινωνικού αποκλεισμού και το οποίο πρέπει να αποκατασταθεί. Βρίσκεται σε ένα περιβάλλον ασφαλές, με υψηλή εποπτεία από τις κοινωνικές λειτουργούς του Δήμου και σε συνεννόηση με οτιδήποτε άλλο αυτό συνεπάγεται. Γιατί, ξέρετε, το κοινωνικό πλέγμα είναι ένα μεγάλο σύστημα στο οποίο μπορεί ο Δήμος να έχει τις κοινωνικές υπηρεσίες, η Περιφέρεια μπορεί να έχει αντίστοιχες, τα νοσοκομεία έχουν κοινωνικές υπηρεσίες, η Αστυνομία και η Δικαιοσύνη με τις κοινωνικές εισαγγελίες, όπου όλο αυτό το πλέγμα επικοινωνεί και συνεργάζεται για να αντιμετωπίζει αντίστοιχες περιπτώσεις συνανθρώπων μας που χρήζουν άμεσης ή μακροχρόνιας βοήθειας. Θεωρώ λοιπόν πως στο πλαίσιο ενός βραχύχρονου ή μακρόχρονου προστατευτικού περιβάλλοντος και σε συνεργασία με το συγγενικό περιβάλλον, θα προστατευτεί καταρχήν και στη συνέχεια θα μπει στο πλαίσιο ώστε να της παρασχεθεί η βοήθεια, έτσι ώστε το υπόλοιπο της ζωής της να είναι όσο το δυνατόν καλύτερο.

Όσο έχω παρακολουθήσει την υπόθεση, δεν θεωρώ πως φέρετε την οποιαδήποτε ευθύνη, από τη στιγμή που δεν υπήρξε ενημέρωση ή καταγγελία. Βρίσκεστε αντιμέτωποι με μια υπόθεση και τη διαχείρισή της από μια άδικη θέση. Από εκεί και πέρα, έχω επικοινωνήσει ήδη με την Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση της Θεσσαλίας και το Γραφείο Τύπου, όπου μου ανέφεραν πως δεν είναι σε θέση να μας επιβεβαιώσουν αν υπήρξαν καταγγελίες για τον εγκλεισμό αυτόν. Αυτό μπορούν να το κάνουν μόνο αν έχουν την συγκεκριμένη ώρα και την ημερομηνία της καταγγελίας. Οπότε είμαστε σε ένα αδιέξοδο.

Να βοηθήσω το σκεπτικό σας και να επιτείνω αυτό που λέτε. Οι αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές, οτιδήποτε παρουσιάζεται, είτε ως καταγγελία είτε ως πληροφορία ή αναφορά, ανώνυμη ή επώνυμη, επικοινωνεί άμεσα με τα αντίστοιχα τμήματα των κοινωνικών δομών. Είτε τα Περιφερειακά, είτε τα Δημοτικά. Αυτό το επιλαμβάνονται ταυτόχρονα οι κοινωνικές υπηρεσίες και προστρέχουν. Άρα λοιπόν θαρρώ πως καμία αστυνομική αρχή δεν έχει λόγο να κρύψει κάτι τέτοιο. Εξάλλου μέσα στα καθήκοντά της είναι το πλαίσιο της ενημέρωσης των κοινωνικών υπηρεσιών. Θεωρώ πως δεν υπήρξε ενημέρωση, ώστε να υπάρξει μια αντίστοιχη κατεύθυνση.

Θα μπορούσε μια πιθανή καταγγελία να είχε γίνει σε πρότερο χρόνο, όταν η γυναίκα ήταν ακόμη παιδί.

Ίσως να μπορούσε να γίνει τότε, ίσως να μπορούσε να αναζητηθεί ενδεχομένως από τα σχολεία. Ξέρετε και τα σχολεία, σε παρελθόντες χρόνους, δεν είχαν όλες αυτές τις υποστηρικτικές δομές που έχουν σήμερα απέναντι σε παιδιά με ιδιαιτερότητες ή προβλήματα. Απλά επειδή είμαι και δάσκαλος στο επάγγελμα που υπηρέτησα 40 χρόνια, πολλές φορές μας τύχαινε ένα περιστατικό μακρόχρονης απουσίας μαθητή και προστρέχαμε στο σπίτι να αναζητήσουμε τους λόγους, το γιατί, να ελέγξουμε. Θαρρώ λοιπόν πως και τα σχολεία αναζήτησαν μέσα από τη διαδικασία αυτή και ίσως δεν μπόρεσαν να οριοθετήσουν πραγματικά το πού είναι ή δεν είναι το παιδί. Σήμερα είναι πολύ πιο εύκολο και γίνεται με διαφορετικό τρόπο. Σήμερα είναι πολύ διαφορετικό, ναι.

Από αυτό που έχω ενημέρωση ως τώρα, είναι πως η σήμερα 51χρονη κυρία ούτε πάσχει από κάποιο ζήτημα ψυχικής υγείας ούτε αντιμετώπιζε νοητικές δυσκολίες.

Αυτό δεν μπορώ να το επιβεβαιώσω ή να το απορρίψω εντελώς. Αυτό που έχω από τις πληροφορίες των κοινωνικών λειτουργών, είναι πως είχαν μια πάρα πολύ καλή επαφή και συνεχίζουν ακόμα.

Ξέρετε ποιο θεωρώ πως είναι το ζήτημα; Πως ειδικά λόγω του μακροχρόνιου εγκλεισμού, ειδικά αν ισχύει η μαρτυρία πως δεν είχε βγει έξω από το σπίτι από τον θάνατο του πατέρα και λίγο νωρίτερα, μερικές έννοιες διδάσκονται από τον φορέα εξουσίας, όπως είναι ο γονιός, με πολύ διαφορετικό τρόπο. Αυτό δεν συνιστά μια άλλη μορφή κακοποίησης;

Καμιά φορά ως εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούσαμε τον όρο «μαϊμουδισμός». Η υπερβολική αγάπη, που στο τέλος δημιουργεί το πλέγμα της υπερβολικής προστασίας, που στο τέλος «πνίγει» το παιδί. Με την έννοια του κοινωνικού αποκλεισμού και εγκλεισμού. Βέβαια αυτό οφείλεται πάρα πολλές φορές στην οικογένεια και για αυτό στον Δήμο επιχειρούμε Σχολές Γονέων από το 2010 και ύστερα, ενημέρωση γονέων σε πολλά επίπεδα, τα σχολεία πλέον έχουν κοινωνικές λειτουργούς και ψυχολόγους που επικοινωνούν με διάφορες κατηγορίες ανθρώπων, ώστε να βοηθήσουν την οικογένεια και κατά συνέπεια το παιδί. Έτσι ώστε να αποφεύγονται τέτοια φαινόμενα.

Εκτιμώ πως η Πολιτεία έχει ανάγκη από μεγαλύτερες και οργανωμένες δομές Κοινωνικής Πρόνοιας, ενδεχομένως και μια Γενική Γραμματεία

Έχουμε την παιδική Πρόνοια η οποία «πονάει» και έχουμε αναθέσει το βάρος στο Χαμόγελο του Παιδιού, μια ιδιωτική ΜΚΟ. Έχουμε περιπτώσεις καταγγελιών από γιατρούς. Έχουμε καταγγελίες από ιατροδικαστές. Κάτι λοιπόν διαχρονικά δείχνει πως το κράτος δεν μπορεί να λειτουργήσει. Χάσαμε 2.118 ασυνόδευτα προσφυγόπουλα. Ζείτε την Πρόνοια, είστε από μέσα, βλέπετε και τα προβλήματα συνεννόησης μεταξύ των φορέων. Ποια πιστεύετε πως είναι η λύση;

Κοιτάξτε να δείτε, είναι πολύ δύσκολο το ερώτημα για να απαντηθεί από έναν άνθρωπο. Σίγουρα έχετε δίκιο. Και σίγουρα έχετε δίκιο σε όλο αυτό το φάσμα και όλες αυτές τις κατηγορίες, όπως είναι τα ασυνόδευτα παιδάκια μεταναστών ή τα παιδάκια που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Εκτιμώ πως η Πολιτεία έχει ανάγκη από μεγαλύτερες και οργανωμένες δομές Κοινωνικής Πρόνοιας, όπου οι οικογένειες με παιδιά με ιδιαιτερότητες θα μπορούν να βρουν κατεύθυνση, θα μπορούν να έχουν ένα προσωπικό που να μπορούν να συνεργάζονται και να μη χάνονται στον κυκεώνα της γραφειοκρατίας και όλων αυτών των διυπηρεσιακών συναποφάσεων, οι οποίες ορισμένες φορές και δύσκολες είναι και δυσλειτουργικές. Θεωρώ λοιπόν πως χρειάζεται από το Υπουργείο ενδεχομένως και μια Γενική Γραμματεία, η οποία θα συντονίζει όλο αυτό το πλάνο, ξακαθαρίζοντας τους ρόλους, όπου ο καθένας θα ξέρει σε ποιον, πού και γιατί να απευθυνθεί. Και να μην είναι όλοι για όλα. Γιατί ενδεχομένως στο όλοι για όλα, να χάνεται το μέτρο.

Ούτε να ερμηνεύονται εγκύκλιοι κατά το δοκούν ή να υπάρχει ένας έλεγχος για το πώς χειρίστηκε κάποιος, μια κατάσταση.

Αυτό προβλέπεται από τον δημοσιοϋπαλληλικό κώδικα, αλλά και από τις διαδικασίες της Διοίκησης σε πολλά επίπεδα. Αλλά εγώ εκτιμώ, πριν φτάσουμε στον οποιονδήποτε έλεγχο να επιρρίψουμε ευθύνες, να δημιουργήσουμε όλο αυτό το πεδίο για να μπορούμε να κάνουμε πιο παραγωγική δουλειά. Γιατί συνεργάζομαι με πολλές δομές που δουλεύουν με πρόσφυγες και ασυνόδευτα παιδιά, είναι και η δομή του Κουτσόγιωργα, η Εστία, πολλά πράγματα που προσπαθούμε να συνθέσουμε ώστε και εκεί να δίνουμε βοήθειες κοινωνικής ένταξης σε όλο αυτόν τον κόσμο, που φθάνει στην χώρα μας, είναι ταλαιπωρημένος είναι κολλημένος και ψάχνει τρόπους να φύγει. Αλλά και εμείς ταυτόχρονα προσπαθούμε να τους δώσουμε διεξόδους και ένταξη και παραμονή, αν θέλετε, στη χώρα. Η Λάρισα είναι μια από τις πόλεις που με το Προσφυγικό, έχει δώσει δείγματα γραφής από το '16 μέχρι σήμερα και στην εκπαίδευση και στην κοινωνική ένταξη.

Σας ευχαριστώ πολύ και θέλω να σας δώσω προκαταβολικά συγχαρητήρια για αυτές τις θέσεις, εφόσον τις κάνετε πράξη.

Σας ευχαριστώ και εγώ.


Αντί Επιλόγου: Όταν μιλάς με έναν άγνωστο σε εσένα πολιτικό παράγοντα για ζήτημα τρέχουσας επικαιρότητας, χωρίς καν να γνωρίζεις τις πολιτικές του θέσεις ή έστω το κόμμα με το οποίο εξελέγη (ούτε γνωρίζω, ούτε θα κοιτάξω), είναι σημαντικό να του δώσεις τον χρόνο να εκφραστεί, να μιλήσει και όχι απλά να «αρπάξεις» την επιβεβαίωση της υποψίας που έχεις στο μυαλό σου. Ο κ. Βούλγαρης δεν έσπευσε να κατηγορήσει τη νεκρή μητέρα, που θα ήταν το πιο εύκολο, ούτε να βγάλει το ιατρικό ιστορικό της 51χρονης πριν καταλήξουν οι ειδικοί - αν μιλάμε για κάποιου είδους νοητική υστέρηση. Η μόνη ασφαλής υπόθεση που μπορεί να γίνει, είναι πως η απόφαση του εγκλεισμού ήρθε από την ηλικία των 9, ίσως επαναξιολογήθηκε στα 12 (σύμφωνα με την πληροφορία πως παρουσιάστηκε στο Γυμνάσιο) και από τότε, εν γνώσει όλης της οικογένειας, πάρθηκε αυτή η απόφαση. Γιατί γνώριζαν πολλοί. Πάντα μπορούσαν να πάνε σε έναν εισαγγελέα και να δώσουν τέλος σε αυτό το βασανιστήριο.