Τα παλιά τα χρόνια, περίπου την εποχή του χαλκού, όταν ήμασταν πρωτοετείς φοιτητές στη Νομική, μαθαίναμε σχετικά με την κοινωνιολογία του δικαίου, την ηθική του δικαίου και τη δικαιοσύνη. Μαθαίναμε ότι η δικαιοσύνη είναι πυλώνας της δημοκρατίας και κομβικό θεμέλιο μια οργανωμένης δυτικής κοινωνίας. Το δυσκολότερο θέμα στα σχετικά μαθήματα ήταν αν το κράτος δικαίου είναι το ίδιο με τη δικαιοσύνη. Ως ρομαντικοί 18άρηδες μελλοντικοί δικηγόροι, είχαμε όλες τις απαντήσεις, πάντα ήμασταν υπέρ της δικαιοσύνης, του κράτους δικαίου, των νόμων και της σωστής εφαρμογής του, υπερασπιζόμασταν δε μέχρι τελευταίας ρανίδος του αίματός μας τη θέση μας, τη σχολή μας, αυτό που πιστεύαμε ότι θα υπηρετήσουμε και κάναμε ηρωικούς καβγάδες με όλους τους μη νομικάριους που μας έλεγαν περί διεφθαρμένης δικαιοσύνης, περί πληρωμένων δικαστών και άπιστων δικηγόρων.

Ώσπου μεγαλώσαμε, βγήκαμε στη δουλειά, είδαμε τα πράγματα και από μέσα και αρχίσαμε -ίσως λόγω ωριμότητας, ίσως λόγω κούρασης, ίσως λόγω πτώσης μας απ’ τα σύννεφα- να βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι. Και τα πράγματα δεν είναι καλά, είναι περίεργα, σχεδόν it’s complicated. Όσοι γνωρίζουμε λίγα νομικά έχουμε τη διαστροφή να τα βλέπουμε όλα μέσα από το πρίσμα των νομικών, ακόμα και την πολιτική. Και με αυτή τη διαστροφή μου ζητήθηκε να γράψω ένα άρθρο σχετικό με τις υποθέσεις που έφτασαν στα Δικαστήρια στην Ελλάδα το έτος 2022 και στις οποίες υπήρχε η υπόνοια πολιτικών παρεμβάσεων ή συμμετοχής της εκτελεστικής εξουσίας στη δικαστική διαδικασία. Εγώ το καθυστερούσα συνεχώς, έψαχνα αφορμή τις γιορτές και το τρέξιμο των ημερών, γιατί βαθιά μέσα μου δεν ήθελα να γράψω για αυτό το θέμα, όμως δεν πάει άλλο, έκατσα και σκέφτηκα ποιες υποθέσεις απασχόλησαν τη δικαιοσύνη το έτος 2022 στην Ελλάδα και υπήρχε υπόνοια στην κοινή γνώμη παρέμβασης της πολιτικής εξουσίας, δηλαδή της εκάστοτε κυβέρνησης.

Να ξεκαθαρίσω ότι ως άνθρωπος είμαι αναφανδόν υπέρ της αστικής κοινωνίας, υπέρ της λειτουργίας των θεσμών και ιδίως της δικαιοσύνης, γιατί πιστεύω ότι αν δεν υπάρχουν νόμοι και δικαστήρια, θα αρχίσουμε να τρώμε ο ένας τον άλλον και να γίνουμε -περισσότερο απ’ όσο είμαστε- ζούγκλα. Δυστυχώς όμως η δικαιοσύνη στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, και περισσότερο το έτος 2022, φαίνεται ότι δεν έμεινε ανεπηρέαστη από την πολιτική εξουσία. Φυσικά κανένας δεν έχει στοιχεία να το αποδείξει ή να το στηρίξει αυτό, κινδυνεύω δε να βρεθώ κατηγορούμενη με το παρόν άρθρο για τυχόν αστήρικτες κατηγορίες και συκοφαντικές δυσφημίσεις, για αυτόν το λόγο και επειδή θέλω να προστατεύσω τον εαυτό μου δεν θα αναφερθώ σε εξατομικευμένες πολιτικές παρεμβάσεις, αλλά μόνο στις υποθέσεις που απασχόλησαν τα δικαστήρια και την κοινή γνώμη στην Ελλάδα το έτος 2022 και για διάφορους λόγους, στην κοινή γνώμη έχει διαμορφωθεί η άποψη ότι οι δυο εξουσίες συνέπλευσαν.

Το φιάσκο της Αττικής Οδού

Ο χρόνος άρχισε με μια φοβερή κακοκαιρία και χιόνια που έκλεισαν μέχρι και την καρδιά της Αθήνας, εγκλωβίζοντας χιλιάδες οδηγούς στην Αττική Οδό, η οποία σταμάτησε τη λειτουργία της για σχεδόν δύο ημέρες. Και ενώ όλοι έψαχναν τις συμβάσεις του κράτους με την Αττική Οδό και τον τρόπο που θα αποζημιώνονταν για την ταλαιπωρία τους, από δημοσιεύματα διαβάσαμε τις μέρες εκείνες ότι «Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προήδρευσε το πρωί της Τρίτης σε σύσκεψη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων από την κακοκαιρία ενώ ζήτησε να αποζημιωθούν οι άνθρωποι που ταλαιπωρήθηκαν στην Αττική Οδό, όπου εγκλωβίστηκαν 3.000 χιλιάδες οχήματα». Και μετά από λίγες ημέρες και κατόπιν «προσωπικής παρέμβασης» του κ. Πρωθυπουργού, η εταιρεία ανακοίνωσε την αποζημίωση των ιδιοκτητών των οχημάτων που εγκλωβίστηκαν με το ποσό των 2.000 ευρώ.

Υπόθεση Greek Mafia

Σημαντική υπόθεση που απασχόλησε τη δικαιοσύνη το έτος 2022 και η οποία δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα ήταν η υπόθεση της επονομαζόμενης Greek Mafia που σχετίζεται με τη δολοφονία Καραϊβάζ και βρίσκεται στο στάδιο του διαχωρισμού της δικογραφίας στα πλημμελήματα, η εκδίκαση των οποίων ξεκίνησε το Δεκέμβρη 2022 και συνεχίζεται, και στα κακουργήματα, που δεν έχει ξεκινήσει ακόμα η δίκη. Στην υπόθεση της Greek Mafia δεν έχει επί του παρόντος προκύψει πολιτική παρέμβαση, ωστόσο, μέσα στα 17 πρόσωπα που κατηγορούνται για δωροδοκίες, εμπορία επιρροής, ξεκαθάρισμα λογαριασμών, συμβόλαια θανάτων βρίσκονται και τρεις ένστολοι (αστυνομικοί) που κατείχαν υψηλές θέσεις πριν από την αποστρατεία τους. Και ενώ είναι μια υπόθεση που δεν έχει λάβει την προβολή που πρέπει από τα εγχώρια ΜΜΕ, το γεγονός ότι η φερόμενη εγκληματική οργάνωση αποτελείται και από υψηλόβαθμους αστυνομικούς, που βρίσκονται στον στενό πυρήνα του κρατικού μηχανισμού, θέτει εύλογα το ζήτημα της διαπλοκής δομών του κράτους με το ποινικό έγκλημα και κατ’ επέκταση την τιμωρία του.  

Υπόθεση «Ινδιάνου» - Υπόθεση Ινδαρέ

Το 2022 απασχόλησε τη δικαιοσύνη άλλη μια υπόθεση στην οποία βρέθηκε εκτεθειμένο το κράτος. Πρόκειται για την υπόθεση του επονομαζόμενου «Ινδιάνου», του 31χρονου που κατηγορήθηκε, έμεινε στη φυλακή και διαπομπεύθηκε στη σκιά των επεισοδίων στη Νέα Σμύρνη τον Μάρτιο του 2021. Μετά από πολλούς μήνες στη φυλακή, με απαλλακτικό βούλευμα βγήκε από τη φυλακή, στην οποία μπήκε επειδή η αστυνομία -στενός πυλώνας του κράτους- ήθελε ενόχους για να καλύψει την ανικανότητά της στα επεισόδια της Νέας Σμύρνης. Άλλη μια σχετική υπόθεση που άφησε εκτεθειμένο το κράτος και έχει να κάνει με την αστυνομική παρουσία στη ζωή μας και ολοκληρώθηκε το έτος 2022 ήταν η γνωστή υπόθεση της απαλλαγής της οικογένειας Ινδαρέ, για τους οποίους και πολιτικοί και παράγοντες της αστυνομίας είχαν δημοσίως εκφραστεί δυσμενώς μετά τα γνωστά επεισόδια στο Κουκάκι.

Υπόθεση Λιγνάδη - Προκλητικά ευνοϊκή καταδίκη

Ακόμα μια υπόθεση αμιγώς ποινική που όμως είχε έντονη τη φημολογία της πολιτικής εμπλοκής ήταν η υπόθεση Λιγνάδη. Όχι μόνο η απαλλαγή του για δύο απ’ τα τέσσερα σοβαρότατα αδικήματα που τον κατηγορούσαν, αλλά και η ισχνή πλειοψηφία με την οποία καταδικάστηκε για τα υπόλοιπα δύο αλλά κυρίως η αναστολή εκτέλεσης της ποινής του που συνόδευσε την απαγγελία της απόφασης και των ποινών, έκαναν όλους να αναρωτηθούν αν το γεγονός ότι υπήρξε Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου με απευθείας ανάθεση αλλά και οι στενές σχέσεις του με πρόσωπα της πολιτικής ζωής έγειραν στη γνώμη του δικαστηρίου υπέρ της αναστολής έκτισης της ποινής του.

Υποθέσεις Παπαγγελόπουλου-Τουλουπάκη και Παππά

Και ενώ η όποια εκάστοτε πολιτική παρέμβαση στη δικαιοσύνη είναι έμμεση όταν αφορά σε ιδιώτες, το πράγμα γίνεται πιο περίπλοκο όταν τα ζητήματα που φτάνουν στα δικαστήρια έχουν αφορμή την πολιτική. Η πιο σημαντική σύμπλευση πολιτικής και δικαιοσύνης είναι τα δυο Ειδικά Δικαστήρια που ξεκίνησαν το έτος 2022 και αφορούν τους Παπαγγελόπουλο-Τουλουπάκη και τον Νίκο Παππά. Πολιτικές και δικαστικές αποφάσεις έφτασαν ποινικοποιημένες στο Ειδικό Δικαστήριο, τη μόλις πέμπτη φορά μεταπολιτευτικά συγκαλείται το συγκεκριμένο όργανο για ευθύνες υπουργών. Στην περίπτωση αυτή η παρέμβαση της πολιτικής στη δικαιοσύνη είναι τόσο άμεση, αφού ως διαδικασία προηγείται η κοινοβουλευτική διαδικασία παραπομπής και έπεται η ποινική, ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ, που αντιμετωπίζει δυο ειδικά δικαστήρια προεκλογικά, κάνει λόγο για άμεση εργαλειοποίηση της δικαιοσύνης από τη Νέα Δημοκρατία.

Το σκάνδαλο Novartis που έγινε «σκευωρία»

Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε το έτος 2022 και η υπόθεση με το ερώτημα της ποινικής ευθύνης πολιτικών για την υπόθεση του σκανδάλου της Novartis. Όλοι οι πολιτικοί απαλλάχτηκαν από την ποινική διαδικασία το έτος 2022, ευτυχώς απαλλάχτηκαν και οι δημοσιογράφοι που ανακάλυψαν την υπόθεση, καίτοι σε όλον τον υπόλοιπο επίσης πολιτισμένο κόσμο, η υπόθεση αυτή είχε και πολιτικές ευθύνες αναγνωρισμένες δικαστικά. Οι εξωθεσμικές δε παρεμβάσεις στις υποθέσεις των δυο ειδικών δικαστηρίων και του συγκοινωνούντος δοχείου της υπόθεσης Novartis ήταν τόσο εξόφθαλμες, που για καιρό κυκλοφορούσε η πληροφορία ότι Παπαγγελόπουλος και Τουλουπάκη είναι κατηγορούμενοι για την υπόθεση Novartis, πράγμα που αποδείχθηκε αναληθές, με τη δημοσιογράφο Ιωάννα Μάνδρου να ζητάει συγγνώμη για τις λανθασμένες πληροφορίες που είχε από δικαστικούς κύκλους.

Παραγραφή Σκανδάλου Siemens

Άλλη μια υπόθεση που διερευνήθηκε από τη δικαιοσύνη για 20 χρόνια αλλά το έτος 2022 έδειξε την πλήρη αδυναμία του πολιτικού και δικαστικού συστήματος να αποδώσει τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, ήταν η υπόθεση του σκανδάλου της Siemens. Εν έτει 2022 το Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων απάλλαξε το σύνολο των εμπλεκομένων στην υπόθεση, κατά κύριο λόγο εξ αιτίας της παραγραφής, γεγονός που έκανε τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Ντογιάκο να αναζητάει ευθύνες για τη χρονοβόρα διαδικασία που οδήγησε στην παραγραφή. Ο ισχυρός άντρας της υπόθεσης, Μιχάλης Χριστοφοράκος, που φήμες για τη σχέση του με πολιτικά πρόσωπα της νυν κυβέρνησης τον ήθελαν να έχει βοηθηθεί να μεταβεί στη Γερμανία και να απέχει των διαδικασιών στην Ελλάδα και της ενδεχόμενης προφυλάκισής του, απαλλάχθηκε επίσης, ενώ για άλλη μια φορά η δικαιοσύνη έδειξε, εκτός από τη βραδύτητά της, τον φόβο της απέναντι στους εκάστοτε ισχυρούς κατηγορούμενους που βρίσκονται ενώπιόν της.

Υποκλοπές με εντολή 

Τον Αύγουστο 2022 αναδύθηκε στη δημοσιότητα το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών και βρεθήκαμε να αναλύουμε τα απόρρητα, τις εισαγγελικές διατάξεις, τις επισυνδέσεις, τα συστήματα παρακολούθησης Predator, τη σχέση αυτών με την ΕΥΠ και όλα αυτά γιατί προϊστάμενος της ΕΥΠ είναι ο νυν πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αντ’ αυτού ο ανιψιός του Γρηγόρης Δημητριάδης και υπεύθυνος της υπηρεσίας ο κ. Κοντολέων, προσωπική επιλογή του πρωθυπουργού, ο οποίος μάλιστα άλλαξε και τον οικείο νόμο για να τον προσλάβει. Το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών είναι σε εξέλιξη, δεν έχει κινηθεί καμία δικαστική διαδικασία ακόμα, εκτός από την προαναγγελία απ’ τον εισαγγελέα του ΑΠ κ. Ντογιάκο προκαταρκτικής εξέτασης λόγω του πρώτου δημοσιεύματος της εφημερίδας Documento, ενώ στις λίστες των υπό παρακολούθηση προσώπων βρίσκονται πολίτες και πολιτικοί, ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ κ. Ανδρουλάκης, σχεδόν όλοι οι υπουργοί, πολλοί δημοσιογράφοι, ακόμα και οι σύζυγοι των πολιτικών.

Οι υποκλοπές ακόμα δεν έχουν οδηγηθεί στη δικαιοσύνη, ώστε να μπορούμε να συναγάγουμε αν υπήρχε υπόνοια πολιτικής επιρροής, ωστόσο το γενικό κλίμα που επικρατεί είναι ότι πρόκειται για μια υπόθεση που η παρούσα κυβέρνηση επιθυμεί να το κρατήσει χαμηλά στη δημοσιότητα, ώστε να μην προκύψει η άμεση ή έμμεση εμπλοκή της σε αυτό, και μια δικαιοσύνη να συμπλέει επί του παρόντος και μέχρι τώρα ευθέως με τις επιθυμίες της κυβέρνησης.

Δικαστικές εξελίξεις για Μάτι και Μάνδρα

Το έτος 2022 δεν τελείωσε με τις παραπάνω υποθέσεις, δυστυχώς. Το έτος 2022 ξεκίνησε η δίκη για τους νεκρούς από την πυρκαγιά στο Μάτι και βγήκε και η πρωτόδικη απόφαση για τις πλημμύρες στη Μάνδρα, υποθέσεις οι οποίες πολιτικοποιήθηκαν στο έπακρο και μάλιστα προεκλογικά το έτος 2019, υπήρξαν από τα πρώτα διακυβεύματα της μετέπειτα κυβέρνησης για να δείξει την υπεροχή της έναντι της απερχόμενης. Δεν θα ξεχάσουμε τις φωτογραφίες στην καμένη περιοχή στο Μάτι, τα δημοσιεύματα περί φυλακών και στις υποσχέσεις που ποτέ δεν υλοποιήθηκαν για βοήθεια του κράτους στους πληγέντες.

Άλλες υποθέσεις

Ο μακρύς κατάλογος των δικαστικών υποθέσεων που υπονοείται στην κοινή γνώμη παρέμβαση της πολιτικής δεν τελειώνει δυστυχώς εδώ. Πολιτευτές χαμηλούς βεληνεκούς, όπως ο Σταμάτης Πουλής, βουλευτές δεύτερης κατηγορίας αναγνωρισιμότητας όπως οι κκ. Μαραβέγιας, Πάτσης, Χειμάρας είχαν είτε εμπλοκές με τη δικαιοσύνη είτε εμπλοκές με την ηθική της πολιτικής, ενώ υποθέσεις που θα έπρεπε να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη και δη στην ποινική δικαιοσύνη, με μια παραίτηση λόγω ευθιξίας μπήκαν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Η απαρίθμηση των υποθέσεων που βρέθηκαν ή δεν βρέθηκαν στα δικαστήρια και στις οποίες υπονοήθηκε στην κοινή γνώμη πολιτική παρέμβαση δεν έγινε ούτε για να προκαταλάβω τις δικαστικές αποφάσεις που εκκρεμούν, ούτε για να κρίνω τις δικαστικές αποφάσεις που έχουν ήδη εκδοθεί, ούτε γιατί δεν σέβομαι το τεκμήριο αθωότητας και την ουσία της δικαιοσύνης. Ακριβώς επειδή σέβομαι τη δικαιοσύνη, φρονώ ότι πρέπει να αναγνωρίσουμε τις αιτίες που η δικαιοσύνη δεν κρίνει ανεπηρέαστη και αν και εφόσον τις αναγνωρίσουμε, με διαδικασίες αυτοκάθαρσης και της πολιτικής και της δικαιοσύνης, τις εξαλείψουμε.

Οι πολύ αργές και χρονοβόρες διαδικασίες της γραφειοκρατίας των δικαστηρίων και του υπερπολλαπλασιασμού των υποθέσεων που εκκρεμούν στα δικαστήρια, σίγουρα φταίνε που πολλές υποθέσεις οδηγούνται στην παραγραφή τους. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι η δικαιοσύνη είναι απαρχαιωμένη, φοβική, δεν εκμεταλλεύεται το όπλο του αυτεπαγγέλτου που έχει στα χέρια της, ενώ η επιλογή των επικεφαλής των ανωτάτων δικαστηρίων από την εκάστοτε κυβέρνηση, ευθύνεται εν πολλοίς για την εξάρτηση που στην πορεία μιας δικαστικής διερεύνησης συμβαίνει ή εικάζεται ότι συμβαίνει.

Εμείς ως πολίτες το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να σεβόμαστε τη δικαιοσύνη, γιατί αυτόν τον θεσμό έχουμε, και να σεβόμαστε τους εαυτούς μας ψηφίζοντας αυτούς που μας πείθουν περισσότερο ότι δεν θα ασκήσουν πολιτική με τρόπο που μπορούν να βρεθούν κατηγορούμενοι ή, ακόμα χειρότερο, καταδικασμένοι από τα ποινικά δικαστήρια.

Ευχαριστώ τον Φώτη, τον Βασίλη, τον Αντώνη και τον άλλον Αντώνη για τη βοήθειά τους.