Αρίστη Τσέλου, σπουδάστρια τμήματος Σκηνοθεσίας του Εθνικού 

Καλησπέρα, Αρίστη. Πώς κρατάτε ύστερα από τόσες μέρες αγώνα;

Καλησπέρα Σοφοκλή, σε ευχαριστούμε για το βήμα. Η αλήθεια είναι πως τα συναισθήματα εναλάσσονται με ταχύ ρυθμό, πότε υπερτερεί η αισιοδοξία και η πίστη στον δίκαιο αγώνα μας και όπως είναι φυσικό αυτό πολλές φορές το διαδέχεται η απογοήτευσή μας, κυρίως βλέποντας την στάση των ανθρώπων που έχουμε απέναντί μας. Της Υπουργού, του Υφυπουργού και όλων των άλλων που εμπλέκονται σε θέση εξουσίας. Η απαξίωση που δεχόμαστε που και για αυτήν βγήκαμε στον δρόμο και δίνουμε αυτό τον αγώνα, επιβεβαιώνεται και στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τις αντιδράσεις. Όχι μόνο τις αντιδράσεις των σπουδαστών, αλλά τις αντιδράσεις των καλλιτεχνών και σύσσωμου του κλάδου.

H 8η Φλεβάρη ήταν μια πολύ δύσκολη μέρα για εμάς. Συνειδητοποιήσαμε ότι έχουμε έναν νέο αγώνα μπροστά μας, έναν νέο δρόμο, και για πολλούς από εμάς αυτό σημαίνει πως μπορεί να μην επιστρέψουμε ποτέ, γιατί δεν θα μπορούμε να υποστηρίξουμε οικονομικά ακόμα ένα έτος σπουδών

Αλλά για να επιστρέψω στο πώς κρατάμε, η 8η Φλεβάρη ήταν μια πολύ δύσκολη μέρα για εμάς. Μέσα μας οι περισσότεροι είχαμε μια ελπίδα πως δεν θα φτάναμε στην παραίτηση των καθηγητών μας. Ότι θα είχε ασκηθεί μια πίεση ικανή ώστε να μην φτάσουμε να παραιτηθούν σαράντα ένας άνθρωποι, οι οποίοι κάποιοι από αυτούς εργάζονται 20 και 23 χρόνια στο Εθνικό Θέατρο. Χωρίς να σχολιάσω στην παρούσα φάση την λασπολογία την οποία δέχθηκαν. Ωστόσο η 8η Φλεβάρη δεν ήταν μια καθόλου εύκολη μέρα, συνειδητοποιήσαμε ότι έχουμε έναν νέο αγώνα μπροστά μας, έναν νέο δρόμο, και για πολλούς από εμάς, συμπεριλαμβανομένης και εμού, αυτό σημαίνει πως μπορεί να μην επιστρέψουμε ποτέ, γιατί δεν θα μπορούμε να υποστηρίξουμε οικονομικά ακόμα ένα έτος σπουδών. Γιατί το να σπουδάζεις σε μια δραματική σχολή και δη στο Εθνικό, η οποία απαιτεί δωδεκάωρα καθημερινής παρουσίας, φυσικά δεν μπορείς να δουλέψεις ή αν δουλέψεις δεν μπορείς να έχεις τις απολαβές που απαιτούνται. Γιατί μπορείς να επιλέξεις μόνο τετράωρη εργασία ή με ευέλικτο ωράριο.

Και βρίσκεστε σε ένα οικονομικό περιβάλλον που οι οικογένειές σας δεν έχουν την ίδια ευχέρεια να σας βοηθήσουν, όπως για παράδειγμα πριν από 6 ή 7 χρόνια.

Ακριβώς. Η φτώχεια, η κοινωνική εξαθλίωση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια έχει στερήσει από τις οικογένειές μας και από εμάς τους ίδιους την ικανότητα για αξιοπρεπή διαβίωση, και μάλιστα θέλω να πω πως ας μην έχουμε στο μυαλό μας το Εθνικό ως την ελίτ σχολή, κάτι που πιθανόν να ίσχυε τα προηγούμενα χρόνια. Τα περισσότερα παιδιά από εμάς είναι από την περιφέρεια, είναι παιδιά εργατών, αγροτών, ανθρώπων χαμηλού εισοδήματος, οι οποίοι ματώνουν, ματώνουν για να στηρίξουν τις σπουδές και το έργο των παιδιών τους. Θέλω να σταθώ στα αιτήματά μας για σίτιση και στέγαση, γιατί ως σπουδαστές είναι ανορθόδοξο το ότι δεν δικαιούμαστε αυτές τις παροχές από το Κράτος, κάτι που δικαιούμαστε από το Σύνταγμα, ενώ δικαιούμαστε και δωρεάν συγγράμματα. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.

Ζητάμε μία ανώτερη βαθμίδα παραστατικών τεχνών. Ένα Πανεπιστήμιο που θα δίνει πτυχίο ΠΕ, δηλαδή Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, και θα είναι αμιγώς καλλιτεχνικής υπόστασης

Σχετικά με το αίτημα του Πανεπιστημίου Παραστατικών Τεχνών, τι έχεις να σχολιάσεις;

Σχετικά με το Πανεπιστήμιο Παραστατικών Τεχνών, η αλήθεια είναι πως όντως δεν υπάρχει, παρά μόνο δύο τμήματα: Του Θεάτρου στην Θεσσαλονίκη στην Σχολή Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης και το αντίστοιχο τμήμα στο Ναύπλιο, που αν δεν κάνω λάθος υπάγεται στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Στην Θεάτρου τυγχάνει να είμαι και φοιτήτρια, οπότε το γνωρίζω από μέσα. Στην Θεάτρου υπάρχουν τρεις κατευθύνσεις: Υποκριτικής, Σκηνοθεσίας και Σκηνογραφίας/Ενδυματολογίας, ωστόσο το πτυχίο είναι ενιαίο και είναι θεωρητικό. Είναι πτυχίο Θεατρολογίας. Με την αντίστοιχη κατεύθυνση. Όπου και εκεί τα παιδιά σπουδάζουν αντίστοιχες ώρες με εμάς την κατεύθυνσή τους, που σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτό που ζητάμε εμείς. Δηλαδή ανώτατη βαθμίδα παραστατικών τεχνών. Ένα Πανεπιστήμιο που θα δίνει πτυχίο ΠΕ, δηλαδή Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, και θα είναι αμιγώς καλλιτεχνικής υπόστασης. Με πρόγραμμα σπουδών που θα συμπεριλαμβάνει και τον Χορό, ο οποίος Χορός δυστυχώς δεν υπάρχει πουθενά ως πτυχίο ΠΕ. Αντίστοιχα ζητάμε να περιλαμβάνει το σύνολο των καλλιτεχνικών σπουδών και επαγγελμάτων.

Πόσο καθησυχαστική ήταν η ανακοίνωση του Πρωθυπουργού μέσω Facebook...

(γέλια)

...πως η Ελλάδα -and I quote- θα αποκτήσει δημόσιες Πανεπιστημιακού επιπέδου σπουδές στις Παραστατικές Τέχνες;

(γέλια) Κοίτα, θα απαντήσω προσωπικά. Ποσταρίσματα στο Facebook, non papers ή τιτιβίσματα στο twitter δεν αποτελούν σοβαρή πολιτική θέση ούτε ενέχουν δέσμευση. Αντιλαμβάνομαι πως σε έναν μεγάλο βαθμό έτσι διεξάγεται η πολιτική σήμερα, ωστόσο και αυτά θεωρώ πως είναι ένα ακόμη βήμα προς την απαξίωση των αιτημάτων μας. Όταν ο αγώνας μας αντιμετωπίζεται με ένα ποστάρισμα στο Facebook. Πέρα από το επικοινωνιακό κομμάτι, στην ουσία του πράγματος, μια Κυβέρνηση δεν μπορεί να θέτει ως προαπαιτούμενο την επανεκλογή της για να κάνει κάτι. Αυτό είναι πάρα πολύ προβληματικό. Θα μπορούσε να κάνει όλες εκείνες τις κινήσεις ώστε, είτε βγει Κυβέρνηση είτε όχι, ο επόμενος Υπουργός να έχει κάτι στα χέρια του για να προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Προς την δημιουργία Πανεπιστημίου Παραστατικών Τεχνών. Κατά τα άλλα είναι ένα προεκλογικό σύνθημα που εμένα με βρίσκει ιδεολογικά αντίθετη.

Υπάρχει κάτι το οποίο θα ήθελες να προσθέσεις ή να αφήσεις ένα μήνυμα σε εμάς που σας ακούμε;

Ναι, και σε ευχαριστώ για αυτό. Σε μια χώρα όπου κανείς δεν παραιτείται για τίποτε, οι καθηγητές μας, με το να προχωρήσουν στην κίνηση αυτή, έδειξαν τι σημαίνει να αναλαμβάνεις την ευθύνη, πώς να είσαι εκπαιδευτικός, καλλιτέχνης, να βάζεις μπροστά το σώμα σου για να προστατέψεις τα δικαιώματα των γενεών που έρχονται από πίσω. Θα ήθελα να αναφερθώ και στην πολύ χυδαία επίθεση που δέχθηκαν από μια πολύ μικρή μερίδα Μέσων και την δημοσιοποίηση των συμβάσεών τους, κίνηση την οποία θεωρώ πολιτική αλητεία.

Είμαστε όλοι μαζί σε αυτό και αυτό αποτελεί μια απάντηση στην κυρία Μενδώνη, η οποία μας κούνησε το δάχτυλο και είπε πως «δεν καταλαβαίνετε, είστε σε σύγχυση»

Έχεις κάποιο σχόλιο για την ανακοίνωση του Δοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού;

Η ανακοίνωση δείχνει μια σύμπνοια με τις καταλήψεις, με το αίτημά μας για διαβάθμιση ΤΕ (που θα ονομαζόταν Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης ή ΚΕ), όπου παλεύουμε ένα μήνα για το αυτονόητο και δεν μας ακούει κανείς, οπότε σίγουρα αποτιμάται θετικά. Είμαστε μαζί, έχουμε συσπειρωθεί. Είμαστε όλοι μαζί σε αυτό και αυτό αποτελεί μια απάντηση στην κυρία Μενδώνη, η οποία μας κούνησε το δάχτυλο και είπε πως «δεν καταλαβαίνετε, είστε σε σύγχυση». Προφανώς είμαστε όλοι σε σύγχυση και η κυρία Μενδώνη λέει κάτι τόσο σοφό που δεν μπορούμε να το καταλάβουμε. Είναι ο τρόπος με τον οποίο την έχουμε συνηθίσει να διοικεί το Υπουργείο Πολιτισμού όσο βρίσκεται στην διακυβέρνησή του.

Νίκος Σαμουρίδης, σπουδαστής Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης

Καλησπέρα, Νίκο. Μετά από τόσες ημέρες αγώνα και καταλήψεων αντέχετε;

Χαίρομαι που το ρωτάς. Εμείς εδώ στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης είμαστε στην δεύτερη εβδομάδα κατάληψης, πολύ διαφορετικό από τό Εθνικό, που αν δεν κάνω λάθος έχουν κλείσει πέντε εβδομάδες. Είμαστε ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Αλλά αντιμετωπίζουμε και εμείς αρκετά ζητήματα, διαδικαστικά, λειτουργικά ή με τις ψυχικές και σωματικές μας αντοχές. Η αλήθεια είναι πως τώρα είναι ο καιρός που έχουμε βρει τα πατήματά μας και μας έχουν βοηθήσει από τις άλλες καταλήψεις στα διαδικαστικά, την ώρα που συντονίζουμε από κοινού τα αιτήματά μας. Είχαμε συμβουλές από τις άλλες καταλήψεις, οπότε οι πρώτες διαδικασίες κινήθηκαν πιο γρήγορα.

Η αλήθεια είναι πως είναι κουραστικό να δίνεις ψυχή και σώμα στην διαδικασία αυτή, ειδικά αν έχεις και άλλα πράγματα στην ζωή σου, όμως όταν βλέπεις πως γίνεται μια μεγάλη συλλογική διαδικασία, όπου βοηθάει ο ένας τον άλλον και υπάρχει ροή, λες πως αξίζει και αξίζει να φέρει αποτέλεσμα αυτή η διαδικασία. Οι στιγμές που ζούμε όταν συντονιζόμαστε άνθρωποι από διαφορετικές σχολές που δεν γνωριζόμαστε μεταξύ μας, και καταλαβαίνεις πόσο αξίζει να κρατάς μια κατάληψη σε μια κίνηση τόσο ανοιχτή και τόσο δημόσια.

Ενώ είναι πολύ αναγκαίο, πριν ακόμα το Πανεπιστήμιο Παραστατικών Τεχνών, να δικαιούμαστε σίτιση, στέγαση, εκπτώσεις και επιδόματα

Πριν πάμε στο ζήτημα του Πανεπιστημίου Παραστατικών Τεχνών που είναι το κεντρικό μας θέμα, υπάρχουν κάποια αιτήματα που αξίζει να υπογραμμιστούν;

Σίγουρα. Είναι το ζήτημα του ΤΕ, δηλαδή της διαβάθμισης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης που ίσχυε μέχρι το 2003 και αφορά τα εργασιακά μας δικαιώματα, που είναι από τα αιτήματα που μπορεί να δικαιωθούν άμεσα. Ενώ είναι πολύ αναγκαίο, πριν ακόμα το Πανεπιστήμιο Παραστατικών Τεχνών, να δικαιούμαστε σίτιση, στέγαση, εκπτώσεις και επιδόματα, γιατί ακόμα και σε εμάς που είμαστε κρατική σχολή, έρχονται παιδιά από την επαρχία και ενώ σε ένα αντίστοιχο Πανεπιστήμιο θα υπήρχαν αυτές οι διευκολύνσεις, εμείς δεν τις έχουμε. Κυρίως δεν είναι ξεκάθαρος ο λόγος γιατί δεν τις έχουμε. Γιατί συμβαίνει αυτός ο διαχωρισμός;

Από εκεί και πέρα υπάρχει το πάγιο αίτημα για την δημιουργία Πανεπιστημιακής Μονάδας, όπου θέλουμε μια σχολή που να αφορά τις παραστατικές τέχνες και πιο ειδικά για εμάς, τμήμα Χορού. Φυσικά και τμήμα Υποκριτικής, Μουσικής, Σκηνοθεσίας, αυτά είναι αυτονόητα και το κάθε σωματείο θα βάλει την τεχνογνωσία σχετικά με τον κλάδο του. Εμάς ως χορευτές, μας αφορά η δημιουργία τμήματος Χορού, όπου δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο όπως με το τμήμα Θεατρολογίας, έστω για το θεωρητικό κομμάτι και δεν υπάρχει το παραμικρό ψήγμα που να αφορά τον χορό. Συνολικά θέλουμε όλες οι τέχνες να υπάρχουν σε μια σχολή ή ένα πανεπιστήμιο και να υπάρχει η δυνατότητα ανωτατοποίησης των σπουδών και για όλους εκείνους τους ανθρώπους που έχουν αποφοιτήσει τα προηγούμενα χρόνια.

Εμείς φυσικά και έχουμε προτάσεις και θέλουμε να συνδιαλαγούμε με τους ιθύνοντες που θα το κάνουν αυτό και να συμβάλουμε, αλλά αυτό έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο και κατανοητό πως η πιο ανώδυνη και εύκολη λύση είναι να γίνει το Πανεπιστήμιο και όχι να ανωτατοποιηθούν οι ήδη υπάρχουσες σχολές και ούτε εμείς θέλουμε μια διαδικασία που να στέκεται στην υπάρχουσα κατάσταση.

Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο και κατανοητό πως η πιο ανώδυνη και εύκολη λύση είναι να γίνει το Πανεπιστήμιο και όχι να ανωτατοποιηθούν οι ήδη υπάρχουσες σχολές

Μιας και πιάσαμε τον χώρο του Χορού, ένα από τα πιο μεγάλα προβλήματα είναι πως δεν υπάρχει μια Ακαδημία, όπου να μπορούν να πάνε οι νεαροί καλλιτέχνες από το γυμνάσιο ήδη.

Σε αυτό έχεις απόλυτο δίκιο και ειδικά όταν ο χορός είναι μια τέχνη -και στην μουσική ισχύει το ίδιο- όπου αν δεν έχεις δουλέψει από μικρή ηλικία, είναι δύσκολο ξαφνικά να το σπουδάσεις στα 18 σου. Δεν λέω πως δεν το έχουν καταφέρει άνθρωποι, αλλά για παράδειγμα στην υποκριτική είναι πιο εύκολο να πάρεις ένα άτομο ως λευκό χαρτί και να το σμιλεύσεις, ώστε να του δώσεις όλα τα εφόδια. Στον χορό και την μουσική πρέπει να είσαι έτοιμος από μικρός ώστε όταν μπεις στην σχολή, να αρχίσεις από ένα επίπεδο και πάνω. Η Κρατική έχει φυτώριο από πιο μικρές ηλικίες έως 17, αλλά δεν είναι στην μορφή της Ακαδημίας, όπως αναφέρεις. Εκεί εμπλέκεται το ζήτημα αν η Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης πρέπει να γίνει Ακαδημία, να ανωτατοποιηθεί, ή αν πρέπει να δημιουργηθεί Πανεπιστήμιο Παραστατικών Τεχνών και εκεί να μπει η τέχνη του Χορού.

Ο Πρωθυπουργός με ανάρτησή του στο Facebook δήλωσε πως η Ελλάδα θα αποκτήσει δημόσιες πανεπιστημιακού επιπέδου σπουδές στις παραστατικές τέχνες. Πώς το κρίνεις;

(γέλια) Γελάω. Εντάξει, είναι οξύμωρο να βγαίνει ο Πρωθυπουργός δημόσια και να αναγνωρίζει το πρόβλημα και μετά να το βάζει σε μελλοντικό χρόνο. Το «θα». Καταλαβαίνουμε όλοι πως το «θα» σε μια προεκλογική περίοδο δεν μας καλύπτει και δεν μας αφορά. Δηλαδή είναι σαν να εξαναγκάζει τους καλλιτέχνες για την επανεκλογή του. Ασχέτως αν ανήκει στην Νέα Δημοκρατία, είναι αδιανόητο για οποιοδήποτε κόμμα και αν εκπροσωπεί να υπόσχεται πως θα εκπληρώσει το αίτημα ενός ολόκληρου κλάδου, αν και εφόσον επανεκλεγεί. Είναι ένα ζήτημα που δεν αξίζει καν σχολιασμό, δηλαδή δεν έχει κανένα αποδεικτικό. Είναι μια ανάρτηση σε έναν προσωπικό λογαριασμό, που δεν αποτελεί μια επίσημη ανακοίνωση μιας Κυβέρνησης και δεν διασφαλίζει κανένα από τα αιτήματα που έχουμε θέσει εμείς.

Υπάρχουν κάποιοι που σχολιάζουν τις παραιτήσεις των καθηγητών αρνητικά. Ως «εκ του ασφαλούς». Δεν είναι ασφαλές και χαίρομαι ιδιαίτερα να βλέπω έναν τέτοιο θεσμό και άτομα με αυτή την καριέρα να στηρίζουν τα νέα παιδιά έμπρακτα

Έχουμε την στάση των καθηγητών του Εθνικού και του ΚΘΒΕ, αλλά έχουμε μια ιδέα που έδωσε το Δ.Σ. του Εθνικού, δηλαδή μια νέα διαβάθμιση που θα ονομαστεί Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης και θα είναι ισότιμη με την Τεχνολογική Εκπαίδευση. Πώς τα σχολιάζεις;

Η συνολική πρόταση του Εθνικού είναι πολύ πρόσφατη και εκ πρώτης θέλουμε να δούμε τι θα σήμαινε ακριβώς αυτή η αντιστοιχία, μέσα από τις διαδικασίες μας. Από εκεί και πέρα η στάση των καθηγητών του ΚΘΒΕ και του Εθνικού, αλλά και του Δ.Σ. του Εθνικού με χαροποιεί που την βλέπω. Υπάρχουν κάποιοι που σχολιάζουν τις παραιτήσεις των καθηγητών αρνητικά. Ως «εκ του ασφαλούς». Δεν είναι ασφαλές και είναι πολύ λεπτή η γραμμή ανάμεσα στο τι είναι ασφαλές για τον καθένα και χαίρομαι ιδιαίτερα να βλέπω έναν τέτοιο θεσμό και άτομα με αυτή την καριέρα να στηρίζουν τα νέα παιδιά έμπρακτα και να αφήνουν τα προσωπικό τους συμφέρον στην άκρη. Με δημόσιο λόγο και δημόσιες πράξεις. Είναι πολύ σημαντικό γιατί πολλοί είναι αυτοί στον χώρο που μπορεί να σου υποσχεθούν πως θα σε στηρίξουν και όταν έρθει η ώρα τα πράγματα να είναι διαφορετικά. Ενώ οι καθηγητές αυτοί έχουν εκτεθεί και δεν φοβούνται για αυτό. Πόσο μάλλον όταν βγαίνεις από την θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή και να λες «εγώ στηρίζω τους σπουδαστές» και «δεν βλάπτουν το θέατρο». Προσωπικά είμαι περήφανος που βλέπω να τηρούν τέτοια στάση.

Είσαι αισιόδοξος για το μέλλον;

Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση. Ξέρεις τι; Δεν μπορώ να το δω απαισιόδοξα γιατί τότε δεν θα μπορώ να συνεχίσω να αγωνίζομαι. Παρ' όλα αυτά, είμαστε πολλοί και στηρίζουμε ο ένας τον άλλον. Κουραζόμαστε, θα μας πάρει από κάτω, αλλά θα βρεθεί ο συμμαθητής μας να μας βοηθήσει να πάμε παρακάτω και να συνεχίσουμε τον αγώνα. Πραγματικά αυτή την στιγμή δεν έχει γυρισμό για εμάς. Ή δεν θα το κάνουμε καθόλου ή θα το πάμε μέχρι τέλους. Όμως κοίτα: Σε αυτόν τον αγώνα έχουν γίνει θυσίες. Έχουν μπει μπροστά οι σπουδαστές του Εθνικού και οι καθηγητές του ΚΘΒΕ και του Εθνικού, έχουν θυσιαστεί, οπότε δεν μπορούμε να κάνουμε πίσω. Θα ήταν αντισυναδελφικό και ενάντια σε αυτά που πιστεύουμε. Γιατί το πιστεύουμε και θα αγωνιστούμε μέχρι τέλους. Αισιόδοξοι είμαστε από την στιγμή που θα αγωνιστούμε όλοι μαζί.