Του Πέτρου Κατσάκου*

Ο άνθρωποι έχουμε την ικανότητα να καταστρέφουμε τα ζώα ευκολότερα από ότι μπορούν αυτά να καταστρέψουν εμάς

-Μπέρτραντ Ράσελ

Την άνοιξη του 2019 οι αρχές της Σιγκαπούρης εντοπίζουν στο λιμάνι της χώρας ένα κοντέινερ μήκους 13 μέτρων που έχει ταξιδέψει από την Νιγηρία με τελικό προορισμό το Βιετνάμ. Οι τελωνιακοί όταν ανοίγουν το κοντέινερ βρίσκουν μέσα εκατοντάδες τσουβάλια γεμάτα με φολίδες παγκολίνου συνολικής αξίας 40 εκατομμυρίων ευρώ που υπολογίζεται πως προέρχονταν από 70 χιλιάδες νεκρά ζώα. Ο εντοπισμός του συγκεκριμένου φορτίου, συνολικού βάρους 14 τόνων, ήταν ένα από τα μεγαλύτερα πλήγματα στο παγκόσμιο λαθρεμπόριο άγριας ζωής που απειλεί με αφανισμό δεκάδες είδη ζώων, μεταξύ των οποίων και τον παγκολίνο.

Την τελευταία δεκαετία έχουν εξολοθρευτεί περισσότεροι από ένα εκατομμύριο φολιδωτοί μηρμηγκοφάγοι με αποτέλεσμα το μοναδικό και ξεχωριστό αυτό ζώο να καταλαμβάνει την πρώτη θέση στη θλιβερή λίστα των ειδών που γίνονται αντικείμενο παράνομου εμπορίου και κινδυνεύουν με εξεφάνιση. Ο λόγος; Στην παραδοσιακή ιατρική της Κίνας η κατανάλωση της σκόνης -από τα λέπια που καλύπτουν το σώμα του παγκολίνου- η οποία είναι πλούσια σε κερατίνη, θεωρείται πως βοηθάει σε ασθένειες όπως ο καρκίνος και το άσθμα, ενώ συστήνεται στις γυναίκες την περίοδο του θηλασμού. Και δυστυχώς για αυτόν, ο παγκολίνος, αυτός ο μικρός και ντροπαλός μυρμηγκοφάγος, είναι το μοναδικό θηλαστικό με φολίδες στον πλανήτη και αυτό οι ανθρώπινες ιδεοληψίες -καθώς δεν υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις για τις ιδιότητες των φολίδων του- δεν του το συγχωρούν.

Όταν ο παγκολίνος αντιληφθεί κίνδυνο κουλουριάζεται και παίρνει το σχήμα μπάλας, προστατεύοντας την απαλή κοιλιά του με την φυσική του πανοπλία που μπορεί να τον προστατεύσει ακόμη και από το δάγκωμα ενός λιονταριού. Μόνο που η τακτική αυτή δεν τον προστατεύει από το αρπακτικό που λέγεται άνθρωπος και μπορεί να πιάσει τον άκακο παγκολίνο εύκολα, άφοβα και ακίνδυνα με γυμνά χέρια. Παρά τις απαγορεύσεις και τις προειδοποιήσεις των τελευταίων ετών η ζήτηση στην Κίνα εξακολουθεί να παραμένει σε υψηλό επίπεδο, με τις φολίδες να πιάνουν τα 1.000 δολάρια το κιλό και αυτό είναι κάτι που συνεπάγεται μια σημαντική πηγή εισοδήματος για τους λαθροθήρες στην Αφρική όπου το κρέας του ζώου πωλείται στις τοπικές αγορές και τα λέπια του φεύγουν παράνομα για την Ασία, εκεί που ο παγκολίνος έχει προ πολλού σχεδόν εξαφανιστεί.