Μετά την ενεργειακή κρίση, η οποία πλήττει σφοδρά την Γηραιά ήπειρο εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο, μια ακόμα σοβαρότερη κατάσταση έρχεται να προστεθεί στους άμεσους κινδύνους που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε και αφορά στα αποθέματα νερού.

Το περιοδικό Politico, σε δημοσίευμα με τίτλο «Η επόμενη κρίση της Ευρώπης: Το νερό», εστιάζει στα προβλήματα που δημιουργούν τα φαινόμενα ξηρασίας στην Ευρώπη, εξαιτίας των ολοένα και υψηλότερων θερμοκρασιών, τα οποία ενδέχεται να οδηγήσουν και στη μείωση του διαθέσιμου πόσιμου νερού.

Από το ρεπορτάζ πληροφορούμαστε πως στην Καταλονία, ένας μεγάλος ταμιευτήρας νερού, που αποτελεί βασική πηγή υδροδότησης στους κατοίκους, έχει αδειάσει. Ταυτόχρονα, στη Γαλλία, η αδυναμία παροχής πόσιμου νερού σε κατοίκους πολλών χωριών έχει προκαλέσει αντιπαραθέσεις, ενώ στη γειτονική Ιταλία, η στάθμη του νερού του μεγαλύτερου ποταμού της χώρας βρίσκεται ήδη σε χαμηλότερα επίπεδα από τον περασμένο Ιούνιο. Με δυο λόγια, δεν έχει μπει καν το καλοκαίρι και η Ευρώπη στερεύει από νερό. Πάνω από το ένα τέταρτο της Γηραιάς Ηπείρου αντιμετωπίζει φαινόμενα ξηρασίας ήδη από τον Απρίλιο και πολλές χώρες προετοιμάζονται για ένα δύσκολο καλοκαίρι, ανάλογο του περσινού.

Τι δείχνουν τα δορυφορικά δεδομένα

Μια επιστημονική μελέτη που βασίζεται σε δορυφορικά δεδομένα, κατέδειξε πως η Ευρώπη πλήττεται από σοβαρή ξηρασία από το 2018. Την ώρα που οι θερμοκρασίες αυξάνονται, η ποσότητα του νερού εξατμίζεται, ενώ τα αποθέματα μειώνονται, προκαλώντας έναν επικίνδυνο φαύλο κύκλο επισφάλειας νερού.

Ένας από τους επικεφαλής της συγκεκριμένης έρευνας, ο Torsten Mayer-Gürr, αναφέρει συγκεκριμένα: «Πριν από λίγα χρόνια θα έλεγα πως έχουμε αρκετό νερό στην Ευρώπη. Τώρα, φαίνεται πως είμαστε αντιμέτωποι με πρόβλημα λειψυδρίας».

Οι ειδικοί προειδοποιούν επίσης πως ακόμη και μια βροχερή άνοιξη δε θα μπορούσε να εξισορροπήσει την κατάσταση. Οι κυβερνήσεις αγωνίζονται να βρουν λύση εν όψει καλοκαιριού, όχι μόνο για τις υφιστάμενες δυσκολίες, αλλά και για τις μελλοντικές ελλείψεις.

Φταίει και η χειμερινή ξηρασία

Μάλιστα, η περσινή ξηρασία που έπληξε την επιφάνεια και τον υδροφόρο ορίζοντα της Ευρώπης, ήταν ιστορικών διαστάσεων και η προσδοκία πως ο χειμώνας, με τις βροχές και τα χιόνια του, θα μετρίαζε κάπως το φαινόμενο, διαψεύστηκε οικτρά.

Ο χειμώνας θα έπρεπε φυσιολογικά να λειτουργήσει με ανακουφιστικό τρόπο για το θερμό καλοκαίρι, ωστόσο πολλές από τις πληγείσες περιοχές στην Ευρώπη είδαν λίγη ή καθόλου βροχή ή χιόνι.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Γαλλία, όπου δεν έπεσε σταγόνα βροχής για περισσότερες από 30 συνεχόμενες ημέρες τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο και γνώρισε τον πιο ξηρό χειμώνα της εδώ και 60 χρόνια.

Για την Ιταλία, το ερευνητικό ίδρυμα CIMA διαπίστωσε μείωση 64% στις χιονοπτώσεις μέχρι τα μέσα Απριλίου. Ο ποταμός Πα είναι τόσο χαμηλά, όσο το περασμένο καλοκαίρι και η στάθμη της λίμνης Garda βρίσκεται ήδη πιο κάτω από το μισό.

Αναλαμβάνοντας δράση

«Η Ευρώπη φαίνεται να ξυπνά σιγά σιγά μπροστά στην απειλή», σχολιάζει το Politico. Οι μεγάλες πρωτεύουσες, σε μια απόπειρα να αποφύγουν τις μεγάλες πληγές από τις καταστροφικές επιπτώσεις του περσινού καλοκαιριού σε τομείς όπως η γεωργία, η ενέργεια και η βιομηχανία, σχεδιάζουν λύσεις.

Η Ιταλία, για παράδειγμα, εξέδωσε πρόσφατα διάταγμα για την ξηρασία, το οποίο μειώνει τις γραφειοκρατικές διαδικασίες για τις υποδομές νερού, συμπεριλαμβανομένων των μονάδων αφαλάτωσης. Στην Ισπανία, η κυβέρνηση Σάντσεθ γνωστοποίησε τον Ιανουάριο μια σειρά από νέα σχέδια διαχείρισης των υδάτων. Η νέα εθνική στρατηγική διαχείρισης του νερού του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στοχεύει στη μείωση της συνολικής κατανάλωσης νερού κατά 10% μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Για τη Γερμανία, η στρατηγική της χώρας περιλαμβάνει βήματα για να καταστεί η χρήση του νερού «βιώσιμη» σε 10 τομείς έως το 2050, καθώς και ένα πλάνο 78 μέτρων που θα εφαρμοστούν έως το 2030.

Οι επικριτές των παραπάνω λύσεων υποστηρίζουν πως οι χώρες κάνουν πολύ λίγα για να αντιμετωπίσουν τη λάθος διαχείριση των πόρων, η οποία επιδεινώνει τις επιπτώσεις της μικρότερης διαθεσιμότητας νερού. Σημειώνεται ότι το ένα τέταρτο του πόσιμου νερού της Ευρώπης εκτιμάται ότι χάνεται από διαρροές αγωγών.

«Πόλεμοι» για το νερό

Σε πολιτικό ζήτημα για όλη την ήπειρο έχει μετατραπεί, εν τω μεταξύ, η διαχείριση του νερού και η απόφαση του ποιος έχει πρόσβαση σε αυτό. Πέρσι το καλοκαίρι επιβλήθηκαν περιορισμοί στη χρήση του νερού σε Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων για τη χρήση του νερού για τουριστικές υποδομές, μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις και γεωργία.

Στη νότια Γερμανία οι νομικές διαμάχες για το νερό έχουν διπλασιαστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Και στη Γαλλία, οι εντάσεις μεταξύ περιβαλλοντολόγων και αγροτών σχετικά με την κατασκευή δεξαμενών νερού τον περασμένο μήνα πυροδότησε επίσης βίαιες συγκρούσεις.

Φωτογραφία: Geetanjal Khanna