Η ανακοίνωση είναι σαφής και δεν επιδέχεται ερμηνείες, η ΚΥΑ με την παράλειψη είναι αυτή και σας αφήνουμε με το Δίκτυο Δράσης Κοινωνικών Λειτουργών, που είναι το πλέον αρμόδιο.

Ανάπηρα παιδιά θα βρίσκονται πλέον στο δρόμο μόλις “πατήσουν” τα 18!

Ως Δίκτυο Δράσης Κοινωνικών Λειτουργών καταδικάζουμε απερίφραστα τη νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση 187634/2023, η οποία θα οδηγήσει σε αστεγία αναπήρους/ες ασυνόδευτους/ες ανήλικους/ες, μόλις ενηλικιωθούν.

Στις 31/03/23 ψηφίστηκε η νέα ΚΥΑ 187634/2023- αναφορικά με το Πλαίσιο Πρότυπων Κανόνων Λειτουργίας και Αδειοδότησης Κέντρων Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων. Στους ξενώνες αυτούς προβλέπεται η στέγαση, αλλά και η υποστήριξη σε ψυχοκοινωνικό, νομικό και εκπαιδευτικό επίπεδο ασυνόδευτων ανηλίκων αιτούντων άσυλο/ προσφύγων, 12-18 ετών. Υπενθυμίζουμε ότι οι ξενώνες ως δομές στέγασης ασυνόδευτων ανηλίκων στοχεύουν στην ολιστική υποστήριξή τους - προκειμένου αυτά τα παιδιά να μην χρειαστεί να στεγαστούν ξανά σε camps-, αλλά και στην διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ασυνόδευτων ανηλίκων παιδιών και στην ασφαλή διαβίωση τους.

Σε αντίθεση με όλα τα παραπάνω στην πρόσφατα τροποποιημένη ΚΥΑ αφαιρείται (παραλείπεται) η δυνατότητα παράτασης διαμονής σε ασυνόδευτα ανήλικα (κατά την ενηλικίωσή τους), τα οποία είναι ανάπηρα ή αντιμετωπίζουν αλλά ιατρικά ή σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας. Το γενικότερο πλαίσιο των αντι-μεταναστευτικών πολιτικών φαίνεται να συνδέεται με μια μισαναπηρικήαντίληψη γύρω από το κοινωνικό δικαίωμα της στέγασης.

Παρότι οι Κοινωνικές/οί Λειτουργοί (πρόσωπα αναφοράς) προσπαθούν αγωνιωδώς να δημιουργήσουν ένα πλάνο μετάβασης των ανθρώπων, κατά την ενηλικίωση τους, σε στοιχειωδώς ασφαλείς συνθήκες διαβίωσης - απουσία ενός κεντρικού ψυχοκοινωνικού σχεδιασμού- πλέον η νέα ΚΥΑ θεωρεί ότι ΔΕΝ χρειάζεται να συμπεριλάβει το δικαίωμα παράτασης διαμονής στις δομές που ήδη φιλοξενούνταν ως ανήλικοι . Αυτή η παράλειψη προωθεί ως επιλογή την αστεγία ανάπηρου προσφυγικού πληθυσμού, ενώ τοποθετεί το αντιδεοντολογικό δίλημμα μεταξύ “αναπηρίας ή αποκατάστασης” στο επίκεντρο της πρακτικής της κοινωνικής εργασίας .

Παρά τις προσπάθειες των επαγγελματιών ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, η θεσμοθέτηση της απουσίας μέριμνας για την ασφαλή μεταφορά των ανάπηρων προσφύγων (πρώην ασυνόδευτων ανήλικων), οι οποίοι/ες δεν διαθέτουν υποστηρικτικό δίκτυο, είναι άκρως επικίνδυνη και παραβιαστική.

Ταυτόχρονα, η εν λόγω νομοθεσία παραβιάζει μια σειρά άρθρων, Συμβάσεων Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καθώς και ευρωπαϊκών και εθνικών οδηγιών για την αναπηρία: Ενδεικτικά παραβιάζονται:

• 25 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
• 3 της Σύμβασης για το Καθεστώς των Προσφύγων για την αρχή της μη διάκρισης/ ισότιμης μεταχείρισης
• 9 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία για την προσβασιμότητα ανάπηρων παιδιών
• 12 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία περί Ισότητας ενώπιον του νόμου
• 19 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία για την Ανεξάρτητη διαβίωση και ένταξη στην κοινωνία
• 23 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία περί Σεβασμού της κατοικίας και της οικογένειας.
• 28 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία για το Ανεκτό βιοτικό επίπεδο και κοινωνική προστασία, ενδεικτικά αναφέρουμε την παράγραφο: 26 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ένταξη των ατόμων με ειδικές ανάγκες
• Το Συμπέρασμα του 1997 για τα παιδιά και τους εφήβους πρόσφυγες, (Συμπέρασμα αριθ. 84) όπως αναγνωρίστηκε από την Εκτελεστική Επιτροπή του προγράμματος της Ύπατης Αρμοστείας.

Με βάση τις αξίες του επαγγέλματος, αλλά και τον κώδικα δεοντολογίας των Κοινωνικών Λειτουργών αποτελεί προϋπόθεση η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εξυπηρετούμενων και δέσμευση μας έναντι αυτών. Σε σχέση με την Δεοντολογική Ευθύνη των Κοινωνικών Λειτουργών έναντι των εξυπηρετούμενων τους, στο Η.3) τονίζεται ότι "Ο Κοινωνικός Λειτουργός υποχρεούται να μην εμπλέκεται σε δραστηριότητες που παραβιάζουν ή μειώνουν τα κοινωνικά ή νομικά δικαιώματα των εξυπηρετούμενων".

Ως επαγγελματίες λοιπόν αδυνατούμε να εφαρμόσουμε νομοθεσίες που δεν είναι συμπεριληπτικές για ανθρώπους με ζητήματα υγείας και μειώνουν τα κοινωνικά τους δικαιώματα. Νομοθεσίες οι οποίες παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή και την αξιοπρέπεια των ανθρώπων.

Συνεπώς αιτούμαστε:

• Ενσωμάτωση της δικαιωματικής προσέγγισης της αναπηρίας σε νομοθετήματα και εναρμόνισή τους με τις οδηγίες και τη Σύμβαση ΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.

Να προστεθούν εκ νέου Ειδικοί Λόγοι για παράταση σε ξενώνες που θα αφορούν την παράταση στέγασης και για λόγους υγείας.

• Να μεσολαβήσει ο Σύλλογος Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος (ΣΚΛΕ) προκειμένου να διασφαλιστούν τόσο τα δικαιώματα των εξυπηρετούμενων για ασφαλή στέγαση, όσο και τα εργασιακά δικαιώματα των Κοινωνικών Λειτουργών που εργάζονται αυτή την στιγμή στο πεδίο.
• Να δημιουργηθούν σχετικά προγράμματα όπου θα εστιάσουν στην υποστήριξη αναπήρων προσφύγων, ειδικά όταν δεν διαθέτουν κανένα υποστηρικτικό δίκτυο.
• Να ανοίξει ξανά πρόγραμμα στέγασης για αιτούντες/αιτούσες άσυλο,με όρους συμπερίληψης και πρόσβασης για αναπήρους/ες.
• Να ενισχυθεί η παροχή επιλογών στέγασης, η οποία δεν θα ενισχύει την ιδρυματοποίηση αναπήρων και μη προσφύγων.
• Να υπάρξει ξεκάθαρο πλάνο και υποστήριξη σε ξενώνες που τη δεδομένη στιγμή έχουν αναπήρους/ες πρώην ασυνόδευτους/ες ανήλικους/ες με παράταση διαμονής προκειμένου αυτοί οι άνθρωποι να μεταφερθούν με ασφάλεια σε άλλα προγράμματα και να μην βρεθούν σε αστεγία.

Οι κοινωνικοί/ ές λειτουργοί δεν μπορούν να γίνονται συνένοχοι στην κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Διεκδικούμε την ασφαλή και αξιοπρεπή διαβίωση των εξυπηρετούμενών μας!