Τουλάχιστον 78 μετανάστες πνίγηκαν νωρίς το πρωί της Τετάρτης 14.06 και εκατοντάδες άλλοι αγνοούνται, υπό τον φόβο ότι μπορεί να είναι νεκροί, μετά την ανατροπή και βύθιση του υπερφορτωμένου σκάφους τους στα ανοιχτά της Πύλου, σε ένα από τα πιο θανατηφόρα ναυάγια της Ευρώπης τα τελευταία χρόνια.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες της Alarm Phone, μια ευρωπαϊκή φιλανθρωπική οργάνωση υποστήριξης της διάσωσης, δήλωσε ότι πιστεύει ότι περίπου 750 άνθρωποι επέβαιναν στο σκάφος μήκους 20 έως 30 μέτρων. Η υπηρεσία μετανάστευσης του ΟΗΕ εκτιμά ότι μπορεί να είναι έως και 400, ενώ η Ελλάδα αρνήθηκε να κάνει οποιαδήποτε εκτίμηση έρευνα σχετικά με τον αριθμό των επιβατών.

Ο εκπρόσωπος της ελληνικής ακτοφυλακής, Νίκος Αλεξίου, μιλώντας στο MEGA, δήλωσε ότι οι αρχές δεν γνωρίζουν πόσοι ήταν στο σκάφος, ειδικά κάτω από το κατάστρωμα, αλλά ανέφερε ότι ήταν γεμάτο. «Υπήρχαν πάρα πολλοί άνθρωποι στο εξωτερικό κατάστρωμα. Ήταν γεμάτο», είπε.

Μέχρι το μεσημέρι της Τετάρτης είχαν διασωθεί 104 άνθρωποι. Το σκάφος αναχώρησε από τη Λιβύη, ενώ αξιωματούχος του υπουργείου Ναυτιλίας, που μίλησε στο πρακτορείο Reuters υπό τον όρο να μην κατονομαστεί, δήλωσε ότι οι περισσότεροι από τους επιβαίνοντες ήταν από την Αίγυπτο, τη Συρία και το Πακιστάν.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες από την ΕΡΤ, οι διασωθέντες φέρεται να είπαν στις αρχές ότι τα γυναικόπαιδα ήταν στα αμπάρια του πλοίου. Οι αρχές δεν έχουν προχωρήσει σε σχετική ενημέρωση. 

Ελληνικά Μέσα ενημέρωσης, επικαλούμενα μαρτυρίες διασωθέντων, αναφέρουν ότι στο σκάφος επέβαιναν περίπου 100 παιδιά. «Ρώτησα έναν ασθενή και μίλησε για έναν μεγάλο αριθμό παιδιών, περίπου 100» ανέφερε γιατρός του νοσοκομείου Καλαμάτας.

Οι επιζώντες μεταφέρθηκαν στο λιμάνι της Καλαμάτας κοντά στην Πύλο. Καλυμμένοι με κουβέρτες, ξεκουράστηκαν σε στρώματα σε μια αποθήκη και το υπουργείο Μετανάστευσης αναμένεται να τους μεταφέρει σε έναν καταυλισμό έξω από την Αθήνα.

Η υπηρεσιακή κυβέρνηση, που βρίσκεται στην εξουσία μεταξύ των άγονων εκλογών της 21ης Μαΐου και των νέων εκλογών της 25ης Ιουνίου, κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος.

Σύμφωνα με την ΕΡΤ, το σκάφος κατευθυνόταν προς την Ιταλία από την πόλη Τομπρούκ της Λιβύης, η οποία βρίσκεται νότια της Πύλου. Οι ελληνικές αρχές δεν επιβεβαίωσαν το λιμάνι αναχώρησης του σκάφους.

Το Alarm Phone υποστηρίζει ότι έλαβε ειδοποιήσεις από άτομα που επέβαιναν σε πλοίο που βρισκόταν σε κίνδυνο στα ανοικτά της Ελλάδας αργά την Τρίτη, ενώ στη συνέχεια η επικοινωνία παρουσίασε προβλήματα.

Η ελληνική ακτοφυλακή δήλωσε ότι η υπηρεσία συνοριακών ελέγχων της ΕΕ Frontex εντόπισε για πρώτη φορά το σκάφος την Τρίτη στα διεθνή ύδατα νοτιοδυτικά της Πύλου και στη συνέχεια οι ιταλικές αρχές ειδοποίησαν την Ελλάδα για την παρουσία του σκάφους.

Το Alarm Phone δήλωσε ότι ενημέρωσε τις ελληνικές αρχές, τη Frontex και το ελληνικό τμήμα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες αργά το απόγευμα της Τρίτης.

Όπως επισημαίνει το Alarm Phone, την Τρίτη 13.06 ειδοποίησαν την ελληνική ακτοφυλακή στις 16.53 για το σκάφος που βρισκόταν σε κίνδυνο, αφού οι άνθρωποι είχαν καλέσει για βοήθεια. Πληροφορίες της Μάλτας και της Ιταλίας επιβεβαιώνουν ότι οι ελληνικές αρχές είχαν ειδοποιηθεί ώρες πριν από την παρέμβαση τους.

Η επιχείρηση διάσωσης δεν ξεκίνησε με αποτέλεσμα το σκάφος να ανατραπεί το πρωί της 14ης Ιουνίου.

«Σύμφωνα με τους ανθρώπους, στο πλοίο επέβαιναν 750 άτομα... Τώρα ακούμε αναφορές για ναυάγιο και φοβόμαστε ότι είναι αληθινές», ανέφερε στο Twitter.

Όπως αναφέρει το Reuters, ελληνική ακτοφυλακή ανέφερε ότι στελέχη της πλησίασαν το σκάφος και προσέφεραν βοήθεια. Όμως οι μετανάστες που ήταν στοιβαγμένοι στο εξωτερικό κατάστρωμα του «αρνήθηκαν τη βοήθεια και δήλωσαν την επιθυμία τους να συνεχίσουν το ταξίδι τους», σύμφωνα με την ακτοφυλακή.

Γεγονός που δεν θα προκαλούσε ιδιαίτερη αίσθηση, αφού οι άνθρωποι που ρισκάρουν τη ζωή τους μέσα σε μια βάρκα, γνωρίζουν τις παράνομες πρακτικές που ακολουθούν οι ελληνικές αρχές.

Γνωρίζουν ότι χιλιάδες έχουν ξυλοκοπηθεί και εγκαταλειφθεί στη θάλασσα. Γνωρίζουν ότι η συνάντηση με το Ελληνικό Λιμενικό Σώμα, την Ελληνική Αστυνομία ή την Ελληνική Συνοριοφυλακή συχνά σημαίνει βία και πόνο. Όπως αναφέρει η Alarm Phone, εξαιτίας των συστηματικών pushbacks τα σκάφη προσπαθούν να αποφύγουν την Ελλάδα, διανύοντας πολύ μεγαλύτερες διαδρομές και διακινδυνεύοντας ζωές στη θάλασσα.

Μετά την πρώτη επικοινωνία, και αφότου ενημερώθηκε το ελληνικό λιμενικό, η Alarm Phone κατάφερε να επικοινωνήσει και πάλι με άτομα τα οποία επέβαιναν στο σκάφος, τα οποία ενημέρωσαν ότι ο καπετάνιος είχε διαφύγει με μια μικρή βάρκα και απηύθυναν έκκληση για βοήθεια.

Παρότι μέσα της ελληνικής ακτοφυλακής και ένα αεροσκάφος της Frontex βρέθηκαν στο σημείο, δεν ήταν αρκετά και δεν ήταν δυνατό να ξεκινήσει επιχείρηση διάσωσης, παρότι οι ευρωπαϊκές αρχές θα μπορούσαν να επισπεύσουν την διαδικασία. Όμως η ανάγκη αυτοί οι άνθρωποι να μην πατήσουν ευρωπαϊκό έδαφος ήταν μεγαλύτερη από την ανάγκη διάσωσης εκατοντάδων ζωών.

Το πρωί της 13ης Ιουνίου, από τις 9:35, η ιταλίδα ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Μαροκινής - Ιταλικής καταγωγής, Nawal Soufi ειδοποιεί για ένα μεγάλο σκάφος σε κίνδυνο, που μεταφέρει, σύμφωνα με τους ίδιους, 750 άτομα. Τις επόμενες ώρες, η Nawal Soufi προσθέτει περαιτέρω πληροφορίες, όπως το GPS του σκάφους που βρίσκεται σε κίνδυνο και ότι έχουν ειδοποιηθεί οι αρχές της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Μάλτας.

Μεταξύ άλλων αναφέρει ότι «η τελευταία φορά που επικοινώνησαν μαζί μου μου είπαν ότι το πλοίο ήταν κοντά στη βάρκα, πετούσε νερά και οι άνθρωποι πήγαιναν στη μία πλευρά του πλοίου για να πιάσουν ένα μπουκάλι. Αυτό προκάλεσε σοβαρή ανισορροπία και κίνδυνο να βυθιστεί ή να αναποδογυρίσει η βάρκα», σχετικά με το εμπορικό πλοίο που προσέγγισε τη βάρκα για βοήθεια.

«Αργότερα, προσπάθησαν να δέσουν τη βάρκα με σκοινιά, όμως κατά τη διάρκεια αυτής της επιχείρησης παραλίγο να συμβεί η τραγωδία. Προσπάθησα να συνεχίσω να τους ηρεμώ και να διαχειριστώ τον πανικό πάνω στη βάρκα. Ο καπετάνιος είχε φύγει και με ρωτούσαν τι να κάνουν. Είναι απίθανο να αρνήθηκαν τη βοήθεια, όπως υποστηρίζουν οι Έλληνες» αναφέρει, σχετικά με τα όσα υποστήριξε η ελληνική ακτοφυλακή.

Στις αεροφωτογραφίες που έδωσε στη δημοσιότητα η ακτοφυλακή, δεκάδες άνθρωποι στο πάνω και στο κάτω κατάστρωμα του σκάφους κοιτούσαν προς τα πάνω με τεντωμένα χέρια.

Λίγες ώρες αργότερα, το σκάφος άρχισε να στρέφεται από πλευρά σε πλευρά πριν ανατραπεί γύρω στις 2 τα ξημερώματα της Τετάρτης και στη συνέχεια βυθιστεί.

Η πρώτη ανακοίνωση του Λιμενικού

Ευρεία επιχείρηση έρευνας και διάσωσης αλλοδαπών βρίσκεται σε εξέλιξη, σε διεθνή ύδατα στη θαλάσσια περιοχή 47 ν.μ. νοτιοδυτικά Πύλου, υπό το συντονισμό του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ..

Ειδικότερα, το ΕΚΣΕΔ ενημερώθηκε από το RCC ROME για αλιευτικό σκάφος στην ανωτέρω περιοχή, στο οποίο επέβαινε μεγάλος αριθμός αλλοδαπών, σύμφωνα με πληροφορία που περιήλθε στον αντίστοιχο Θάλαμο Επιχειρήσεων της Ιταλίας. Άμεσα δεσμεύτηκαν παραπλέοντα πλοία προς εντοπισμό του Α/Κ σκάφους.

Αρχικά το αλιευτικό σκάφος εντοπίστηκε μεσημεριανές ώρες χθες από ένα εναέριο μέσο FRONTEX και εν συνεχεία από δύο παραπλέοντα πλοία, να πλέει βόρεια χωρίς να αιτείται συνδρομή. Στη συνέχεια για το σημείο απέπλευσε Παράκτιο Περιπολικό σκάφος Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. (Π.Π.Λ.Σ.), ενώ απογειώθηκε και ελικόπτερο Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. Το ελικόπτερο Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. εντόπισε το Α/Κ να κινείται με ταχύτητα με πορεία βόρεια.

Σε συνεχόμενες τηλεφωνικές κλήσεις του Θαλάμου Επιχειρήσεων προς το αλιευτικό σκάφος για την παροχή συνδρομής έλαβε αρνητική απάντηση.

Απογευματινές ώρες Φ/Γ πλοίο προσέγγισε το σκάφος και του παρείχε τροφοεφόδια, ενώ οι αλλοδαποί αρνήθηκαν την παροχή οποιασδήποτε περαιτέρω συνδρομής.

Εν συνεχεία δεύτερο Φ/Γ πλοίο προσέγγισε το σκάφος για παροχή εφοδίων και συνδρομής αλλά οι αλλοδαποί αρνήθηκαν και τα εφόδια και την συνδρομή.

Βραδινές ώρες κατέφθασε το Π.Π.Λ.Σ. επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη μεγάλου αριθμού μεταναστών στο εξωτερικό κατάστρωμα του Α/Κ σκάφους, αρνούμενοι όμως την οποιαδήποτε συνδρομή και δηλώνοντας την επιθυμία τους να συνεχίσουν τον πλου τους για Ιταλία. Το Π.Π.Λ.Σ. παρέμεινε πλησίον του πλοίου για την τυχόν συνδρομή του, το οποίο συνέχιζε την πορεία του.

Πρώτες πρωινές ώρες σήμερα το ανωτέρω αλιευτικό ανετράπη και εν τέλει βυθίστηκε και άμεσα ξεκίνησε ευρεία επιχείρηση έρευνας και διάσωσης με τη συμμετοχή του Παράκτιου Περιπολικού σκάφους Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. και τριών (03) παραπλέοντων πλοίων, ενώ στην περιοχή έσπευσε και αεροπλάνο C-130 της Πολεμικής Αεροπορίας, καθώς και ακόμα τρία (03) παραπλέοντα πλοία. Επιπρόσθετα στην περιοχή των ερευνών επιχειρούν ένα Περιπολικό Σκάφος Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., ένα Ναυαγοσωστικό σκάφος Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., μία (01) Φρεγάτα του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ έχει απογειωθεί και ένα ελικόπτερο SUPER PUMA της Πολεμικής Αεροπορίας.

Το χρονοδιάγραμμα της Alarm Phone

Τρίτη 13.06

14:17: Το Alarm Phone δέχεται την πρώτη κλήση από το σκάφος που κινδυνεύει. Η επικοινωνία με το σκάφος είναι δύσκολη. Λένε ότι δεν μπορούν να επιβιώσουν τη νύχτα, ότι βρίσκονται σε μεγάλη αγωνία. Το Alarm Phone προσπαθεί να λάβει τις τρέχουσες συντεταγμένες τους προκειμένου να μπορέσει να ειδοποιήσει τις αρχές - αλλά η κλήση διακόπτεται. Προσπαθούμε να επανασυνδεθούμε μαζί τους.

14:30: Οι άνθρωποι που επέβαιναν στο σκάφος καλούν ξανά, λέγοντας στο Alarm Phone ότι θα στείλουν τη θέση τους. Ωστόσο, δεν το κάνουν.

15:52: Οι επιβαίνοντες κάλεσαν ακόμη δύο φορές το Alarm Phone, αλλά ήταν αδύνατο να γίνουν κατανοητοί.

16:04: Η Alarm Phone μιλά ξανά με τους επιβαίνοντες. Λένε ότι θα έστελναν τη θέση τους μέσω GPS.

16:13: Λαμβάνεται η θέση του σκάφους: N 36 15, 21 02. Η Alarm Phone προσπαθεί να συλλέξει περισσότερες πληροφορίες, αλλά δεν μπορούσε να επανασυνδεθεί μαζί τους.

16:53: Ειδοποιούνται οι ελληνικές αρχές μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου καθώς και άλλοι φορείς, συμπεριλαμβανομένων της Frontex και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα.

17:13: Αποκαθιστάται η επαφή με τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο. Ακούμε ένα "γεια σας, γεια σας" και στη συνέχεια η κλήση διακόπτεται.

17:14 ώρα Κύπρου: Λαμβάνουμε κλήση από το σκάφος που βρίσκεται σε κίνδυνο, αλλά δεν ακουγόταν τίποτα.

17:20: Η Alarm Phone μιλάει με τους επιβαίνοντες στο σκάφος και αναφέρουν ότι το σκάφος δεν κινείται. Λένε ότι το σκάφος δεν κινείται: «Ο καπετάνιος έφυγε με ένα μικρό σκάφος. Σας παρακαλώ, οποιαδήποτε λύση». Λένε ότι χρειάζονται φαγητό και νερό.

17:34: Η Alarm Phone λαμβάνει άλλη μια κλήση από το σκάφος που βρίσκεται σε κίνδυνο και την ενημερωμένη θέση τους: 36 18, 21 04 - πολύ κοντά στην προηγούμενη θέση. Λένε ότι το σκάφος είναι υπερβολικά γεμάτο και ότι το σκάφος κινείται από τη μία πλευρά στην άλλη.

18:00: Η Alarm Phone τηλεφωνεί στην εταιρεία του εμπορικού πλοίου "Lucky Sailor", ενημερώνοντάς την για το σκάφος σε κίνδυνο. Λένε ότι ενεργούν μόνο υπό τις διαταγές της ελληνικής ακτοφυλακής.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων ωρών, η Alarm Phone προσπαθεί να αποκαταστήσει την επαφή με το σκάφος, αλλά είτε οι κλήσεις δεν συνδέονται είτε είναι αδύνατο να καταλάβει ο ένας τον άλλον.

20:05: Η Alarm Phone ενημερώνεται από τους επιβαίνοντες ότι έλαβαν νερό από το εμπορικό πλοίο Lucky Sailor και ότι έχουν έρθει σε επαφή με την «αστυνομία». Η Alarm Phone παρατηρεί επίσης ότι ένα δεύτερο εμπορικό πλοίο, το "Faithful Warrior", βρίσκεται κοντά Στο σκάφος.

«Το απόγευμα, ένα εμπορικό πλοίο προσέγγισε το πλοίο και του παρείχε τρόφιμα και προμήθειες, ενώ οι [επιβάτες] αρνήθηκαν οποιαδήποτε περαιτέρω βοήθεια», ανέφερε το λιμενικό.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων ωρών, η Alarm Phone προσπαθεί να αποκαταστήσει την επαφή με το σκάφος, αλλά είτε οι κλήσεις δεν συνδέονται είτε είναι αδύνατο να καταλάβει ο ένας τον άλλον.

Τετάρτη 14.06        

00:46: Τελευταία επαφή με το σκάφος που κινδυνεύει. Το μόνο που ακούει η Alarm Phone είναι: "Γεια σου φίλε μου. .... Το πλοίο που στέλνεις είναι ...". Η κλήση διακόπτεται.

Η διαδρομή προς την γη της Επαγγελίας

Η Ελλάδα αποτελεί μία από τις κύριες οδούς εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση για πρόσφυγες και μετανάστες από τη Μέση Ανατολή, την Ασία και την Αφρική.

Ωστόσο, από τότε που η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη εισήγαγε αυστηρότερους ελέγχους στους καταυλισμούς μεταναστών της χώρας, περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να κάνουν ένα μακρύτερο και πιο επικίνδυνο ταξίδι από την Τουρκία στην Ιταλία μέσω Ελλάδας.

Το ελληνικό υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής κατηγόρησε τα διεθνή δίκτυα διακινητών ότι θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές των μεταναστών, ενώ ο Φιλίπο Γκράντι, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, κάλεσε τις κυβερνήσεις να συνεργαστούν για τη δημιουργία ασφαλών οδών για τους ανθρώπους που φεύγουν από τη φτώχεια και τον πόλεμο.

Η Ελλάδα έχει επικριθεί για τη βίαιη απέλαση επίδοξων αιτούντων άσυλο κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Η πρώην κυβέρνησή της Νέας Δημοκρατίας, αρνήθηκε τις «επαναπροωθήσεις», χαρακτηρίζοντας τη μεταναστευτική της πολιτική «σκληρή αλλά δίκαιη». Η πολιτική για όσους δεν είναι κυρίαρχοι είναι ζήτημα ζωής και θανάτου.

Βίντεο που κυκλοφόρησε τον περασμένο μήνα απεικόνιζε πρόσφυγες που είχαν φτάσει στο νησί της Λέσβου να επιβιβάζονται με τη βία σε σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής πριν απελαθούν παράνομα και τους παραλάβει η τουρκική ακτοφυλακή.

Η Λιβύη, η οποία δεν θεωρείται ασφαλής μετά την εξέγερση που υποστηρίχθηκε από το ΝΑΤΟ το 2011, αποτελεί σημαντικό σημείο εκκίνησης για τους ανθρώπους που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη μέσω θαλάσσης.

Τις τελευταίες ημέρες, οι δυνάμεις ασφαλείας στη Λιβύη διέταξαν σκληρά μέτρα κατά των μεταναστών με συλλήψεις και απελάσεις. Δεν ήταν σαφές αν το πλοίο που βυθίστηκε την Τετάρτη αναχώρησε από τη Λιβύη πριν ή μετά τις καταστολές.

Η Ελλάδα βρισκόταν στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής κρίσης του 2015-16, όταν σχεδόν 1 εκατομμύριο άνθρωποι έφτασαν στα νησιά της από την Τουρκία πριν κατευθυνθούν βόρεια προς τα πλουσιότερα ευρωπαϊκά κράτη.

Οι αριθμοί, παρότι έχουν μειωθεί δραματικά μετά τη συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία το 2016 για την αναχαίτιση των ροών, σήμερα η πολιτική είναι σκληρότερη και εξαιρετικά απάνθρωπη.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, περίπου 72.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν φθάσει στην Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα, τη Μάλτα και την Κύπρο, χώρες που συνορεύουν με τη Μεσόγειο, μέχρι στιγμής φέτος. Η Ελλάδα αποτελεί εδώ και καιρό μια από τις κύριες οδούς για τους ανθρώπους που φεύγουν από τον πόλεμο, τις διώξεις και τη φτώχεια στη Μέση Ανατολή, την Ασία και την Αφρική.

Σχεδόν 1.000 άνθρωποι εκτιμάται ότι έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνται στη Μεσόγειο φέτος, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Οι κυρίαρχοι, αυτοί ακριβώς που ασκούν την πολιτική, μπορούν να έχουν άποψη, να δυσανασχετούν ή να εκφράζουν την εναντίωση τους απέναντι σε μια αριστερή ή μια δεξιά κυβέρνηση, καμία όμως κυβέρνηση στην πραγματικότητα δεν τους επηρεάζει, δεν τους αλλάζει τη ζωή, δεν τους διαλύει τη ζωή. Δεν θα τους κάνει ποτέ να βουτήξουν στην θάλασσα. Για όλους εμάς, η πολιτική είναι ζήτημα ζωής και θανάτου.