Έπειτα από μια βραδιά αθλιότητας και φρίκης και υπό την σκιά εκατοντάδων νεκρών από τον βομβαρδισμό σε νοσοκομείο της Γάζας, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έφτασε στο Ισραήλ το πρωί της Τετάρτης 18/10.

Κατεβαίνοντας από το αεροπλάνο, εν μέσω ενός μεγάλου αγήματος ασφαλείας, ο Μπάιντεν αγκάλιασε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον πρόεδρο Ισαάκ Χέρτζογκ.

«Καλώς ήρθατε, κύριε Πρόεδρε. Ο Θεός να σας ευλογεί που προστατεύετε το έθνος του Ισραήλ», ανέφερε το γραφείο του Χέρτσογκ στον Μπάιντεν.

Στις πρώτες κοινές δηλώσεις του προέδρου των ΗΠΑ με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπένζαμιν Νετανιάχου, ο τελευταίος ευχαρίστησε τον Μπάιντεν για την πλήρη στήριξη των ΗΠΑ στο Ισραήλ για την επίθεση που δέχθηκε από την Χαμάς το Σάββατο 7 Οκτωβρίου και έκανε λόγο για «20 ενδεκάτες Σεπτεμβρίου» συγκρίνοντας τους 1.400 και πλέον νεκρούς στο Ισραήλ με το μέγεθος της χώρας και το αντίστοιχο των ΗΠΑ.

Ταυτόχρονα, ζήτησε ο «πολιτισμένος κόσμος» να ενωθεί απέναντι στη Χαμάς όπως το έκανε απέναντι στους ναζί, αλλά και απέναντι στην ISIS. «Οι δυνάμεις του πολιτισμού θα υπερισχύσουν».

Τόνισε ότι είναι «βαθιά συγκινητική» η επιλογή του Λευκού Οίκου να μεταβεί αυτοπροσώπως ο Μπάιντεν στο Ισραήλ, γιατί «είναι η πρώτη φορά που πρόεδρος των ΗΠΑ βρίσκεται εδώ εν καιρώ πολέμου ... καταδεικνύει εις βάθος τη δέσμευσή σας προς το Ισραήλ, το μέλλον των εβραϊκών πληθυσμών και του ενός και μόνου εβραϊκού κράτους».

Ο Μπάιντεν από την πλευρά του ξεκινώντας είπε ως μετέβη στο Ισραήλ γιατί ήθελε «οι πολίτες του Ισραήλ και όλου του κόσμου να ξέρουν τη θέση των ΗΠΑ». Θύμισε ότι μεταξύ των νεκρών από την επίθεση της Χαμάς υπήρχαν 31 Αμερικανοί υπήκοοι.

Επανέλαβε επίσης την θέση για χειρότερες βιαιότητες κατά αμάχων σε σχέση με αυτές της ISIS. Δήλωσε εξάλλου ότι «το Ισραήλ καθώς αντιδρά σε αυτή την επίθεση πρέπει να έχει όσα χρειάζεται και θα το φροντίσουμε».

Στη συνέχεια διαχώρισε την Χαμάς από το σύνολο των Παλαιστίνιων και τοποθετήθηκε σχετικά με την επίθεση στο νοσοκομείο της Γάζας, υποστηρίζοντας ότι με βάση τα δεδομένα που έχει δει, «έγινε από την άλλη ομάδα, όχι από εσάς».

Η άφιξη του Μπάιντεν στο εμπόλεμο Τελ Αβίβ -το πρώτο ταξίδι στο Ισραήλ από Αμερικανό πρόεδρο σε περίοδο πολέμου- σηματοδοτεί την πιο έντονη δημόσια εκδήλωση υποστήριξης προς το Ισραήλ, μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και τα αντίποινα που συνεχίζονται αμείωτα από το ισραηλινό στρατό.

Ο απολογισμός από την έναρξη των μαχών είναι 1.400 Ισραηλινοί, θύματα των επιθέσεων της Χαμάς, και τουλάχιστον 3.000 άνθρωποι που έχουν σκοτωθεί στη Λωρίδα της Γάζας από χτυπήματα του Ισραήλ, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε την Τρίτη το παλαιστινιακό υπουργείο Υγείας στη Γάζα.

Η άφιξη του Μπάιντεν στο Τελ Αβίβ ήρθε λιγότερο από μία ημέρα μετά την έκρηξη στο νοσοκομείο Al-Ahli Baptist στην πόλη της Γάζας. Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι εκατοντάδες είναι οι νεκροί μετά την έκρηξη στο κέντρο της πόλης και κατηγόρησαν το Ισραήλ. Οι Ισραηλινοί αρνήθηκαν την ευθύνη και επέρριψαν την ευθύνη σε μια αποτυχημένη εκτόξευση πυραύλων από την παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ.

Η έκρηξη στο νοσοκομείο προκάλεσε αναστάτωση στα σχέδια του Μπάιντεν για το ταξίδι. Ο πρόεδρος αναμενόταν να συναντηθεί με τον βασιλιά Αμπντάλα Β΄ της Ιορδανίας, τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ ελ Σίσι και τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς για να συζητήσουν μια ανθρωπιστική απάντηση κατά τη διάρκεια του ταξιδιού στην Ιορδανία, αλλά η σύνοδος κορυφής -και το ταξίδι στην Ιορδανία- ακυρώθηκε. Ο Λευκός Οίκος επικαλέστηκε την περίοδο πένθους που ανακοίνωσε ο Αμπάς ως λόγο για την αναβολή.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ιορδανίας, Αϊμάν Σαφάντι, δήλωσε στο Al Jazeera ότι η σύνοδος κορυφής ακυρώθηκε επειδή «δεν έχει νόημα να μιλάμε τώρα για τίποτα άλλο εκτός από το να σταματήσουμε τον πόλεμο».

Ο βομβαρδισμός του νοσοκομείου, την παραμονή του ταξιδιού, ανέδειξαν ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι ο πρόεδρος βαδίζει σε ένα διπλωματικό τεντωμένο σχοινί.

Το ταξίδι του Μπάιντεν έγινε κατόπιν πρόσκλησης του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου - και ακολούθησε προσεκτική διαβούλευση με τους συμβούλους του για την εθνική ασφάλεια και τις μυστικές υπηρεσίες.

Ως προς τη σημασία και το προφίλ της, η επίσκεψη συγκρίνεται με την επίσκεψη του προέδρου στο Κίεβο τον περασμένο Φεβρουάριο, όπου εμφανίστηκε αιφνιδιαστικά στην πρώτη επέτειο της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία για να δείξει την αλληλεγγύη του στον πρόεδρο της χώρας Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Έχει την ανθρωπιστική αποστολή να καταπραΰνει μια κοινωνία που βρίσκεται σε βαθύ πένθος από τις συνέπειες της καταστροφικής επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου, η οποία κλόνισε την πίστη των Ισραηλινών στις περίφημες ικανότητες ασφαλείας της χώρας τους.

Ταυτόχρονα, αφού επιβεβαίωσε το δικαίωμα του εβραϊκού κράτους στην αυτοάμυνα αμέσως μετά τις επιθέσεις, έχει την πιο περίπλοκη αποστολή να μεταπείσει τον Νετανιάχου και το νεοσυσταθέν υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας του από μια εσπευσμένη χερσαία εισβολή που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι θα μπορούσε να είναι τόσο δυσεπίλυτη και τόσο δαπανηρή από την άποψη των ζωών των Παλαιστινίων, ώστε η διεθνής συμπάθεια θα απομακρυνθεί γρήγορα από το Ισραήλ.

Ακόμα πιο επείγουσα από τη σκοπιά του προέδρου είναι η ανάγκη να αποτρέψει ήπια το Ισραήλ από μια απάντηση που θα μπορούσε να προκαλέσει μια ευρύτερη σύγκρουση, στην οποία θα εμπλέκονται το Ιράν και ο πληρεξούσιός του, η λιβανέζικη σιιτική ομάδα Χεζμπολάχ.

Το διακύβευμα για τον Μπάιντεν είναι η αξιοπιστία μιας διπλωματικής στρατηγικής για τη Μέση Ανατολή, η οποία βρισκόταν ήδη στο στόχαστρο ακόμη και πριν από τις καταστροφικές ενέργειες της Χαμάς.

Η κυβέρνηση προσπαθεί απεγνωσμένα να σώσει έναν πολύτιμο στόχο, τη μεσολάβηση για τη σύναψη ιστορικών αξιωματικών δεσμών μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, μια κίνηση που θα μπορούσε να μεταμορφώσει το διπλωματικό τοπίο της περιοχής. Ήδη παραπαίοντας από τις επιπτώσεις μετά την 7η Οκτωβρίου, μια αιματηρή και εκτεταμένη ισραηλινή επίθεση στη Γάζα που θα προκαλούσε ευρεία οργή στον «αραβικό δρόμο» θα τορπίλιζε εντελώς τη σχεδιαζόμενη εξομάλυνση.

Αυτό θα ήταν ένα γεωπολιτικό πλήγμα για την κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία έχει επενδύσει την προσέγγιση ως προπύργιο ενάντια στην περιφερειακή επέλαση της Κίνας, η οποία θεωρείται αυξανόμενη απειλή αφού το Πεκίνο μεσολάβησε νωρίτερα φέτος για την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν που είχαν διακοπεί επί μακρόν.

Ποιος ειναι ο ρόλος του Ιράν;

Το Ιράν έχει προειδοποιήσει εδώ και μέρες ότι θα μπορούσαν να ανοίξουν νέα μέτωπα στον πόλεμο και ο υπουργός Εξωτερικών Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν δήλωσε ρητά το βράδυ της Δευτέρας ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να αναμένει «προληπτική» δράση «τις επόμενες ώρες» αν συνεχίσει την τρέχουσα πορεία του.

Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ δήλωσε την Τρίτη ότι οι βομβαρδισμοί της Γάζας πρέπει να σταματήσουν αμέσως και ότι η Ουάσιγκτον οφείλει να λογοδοτήσει για την τρέχουσα κατάσταση.

Δεν είναι σαφές εάν και πότε -ή πώς ακριβώς- η Τεχεράνη θα συμμετάσχει στη δράση, αλλά το Ισραήλ και οι ΗΠΑ έχουν δείξει ότι είναι επιφυλακτικοί.

Το Ισραήλ έχει ήδη βομβαρδίσει αρκετές φορές αεροδρόμια στη Συρία για να καλύψει τις ανησυχίες ότι το Ιράν μπορεί να κάνει μια κίνηση από εκεί, και το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ του Λιβάνου έχουν ήδη ανταλλάξει πυρά στα σύνορα - αν και η μάχη αυτή δεν έχει κλιμακωθεί περαιτέρω.

Για να το κάνουμε εντελώς ξεκάθαρο: το κύριο μέλημα των δυτικών κυβερνήσεων, καθώς ο πόλεμος Ισραήλ - Χαμάς εισέρχεται στη δεύτερη δολοφονική εβδομάδα, δεν είναι η κατάσταση των Παλαιστινίων στη Γάζα. Είναι η ανησυχητική προοπτική μιας ταχέως επεκτεινόμενης σύγκρουσης που θα φέρει τις ισραηλινές και αμερικανικές δυνάμεις αντιμέτωπες με το Ιράν και τους παραστρατιωτικούς εντολοδόχους του. Πρόσφατα, δυσοίωνα σημάδια υποδηλώνουν μια ταχεία επιδείνωση. Το Ιράν κρατάει το κλειδί.

Τα δύο ζητήματα είναι στενά συνδεδεμένα. Άραβες ηγέτες δήλωσαν στον Antony Blinken, τον επισκέπτη υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, ότι αν δεν σταματήσουν οι επιθέσεις του Ισραήλ με μαζικές απώλειες στη Γάζα, ο πόλεμος μπορεί να κλιμακωθεί ανεξέλεγκτα. «Αν οι σιωνιστικές επιθέσεις δεν σταματήσουν, τα χέρια όλων των μερών στην περιοχή είναι στη σκανδάλη», προειδοποίησε ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν.

Αλλά το Ισραήλ δεν θα σταματήσει. Μια υψηλού κινδύνου, πλήρους κλίμακας χερσαία επίθεση στο βόρειο τμήμα της Γάζας είναι κοντά και οι περισσότεροι δυτικοί ηγέτες σίγουρα εύχονται να μην συνέβαινε, ωστόσο εν μέσω των συνεχιζόμενων μετασεισμών από το Μαύρο Σάββατο, αισθάνονται μάλλον ανίκανοι να την αποτρέψουν.

Οι ΗΠΑ υποστήριξαν ότι η απόφασή τους να αναπτύξουν μια δεύτερη ομάδα αεροπλανοφόρων στην ανατολική Μεσόγειο έχει ως στόχο να ενισχύσει την ασφάλεια του Ισραήλ και να «αποτρέψει κάθε κρατικό ή μη κρατικό παράγοντα» από τη διεύρυνση της σύγκρουσης. Αυτή η ασαφής διατύπωση κρύβει την ανησυχίας για μια πιθανή μετωπική σύγκρουση με το Ιράν.

Το Ιράν είναι ο «κρατικός φορέας» που ελέγχει και συντονίζει τους «μη κρατικούς φορείς» - τη Χαμάς και τη μαχητική ομάδα Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ στη Γάζα, τις πολιτοφυλακές που συνδέονται με την Τεχεράνη στη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη και την πιο ισχυρή από όλες, τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου (το "Κόμμα του Θεού»). Αυτό είναι που ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, αποκαλεί «άξονα αντίστασης».

Το Ιράν αναμφίβολα θεωρεί την πρόσθετη ανάπτυξη ως αμερικανική κλιμάκωση. Φαίνεται να θέτει τις πολιτοφυλακές του σε γνώση ότι σύντομα μπορεί να ανοίξουν νέα πολεμικά μέτωπα. Το Ισραήλ αποκρούει ήδη καθημερινές, περιορισμένες διασυνοριακές επιθέσεις της Χεζμπολάχ στον Βορρά και προειδοποιεί για την «καταστροφή του Λιβάνου» αν η πολιτοφυλακή προσχωρήσει στον πόλεμο της Χαμάς.

Η Δυτική Όχθη είναι ένα άλλο πιθανό σημείο ανάφλεξης εν μέσω αυξανόμενων επιπέδων βίας την τελευταία εβδομάδα. Σε μια περαιτέρω όξυνση των εντάσεων, το Ισραήλ κατηγορεί το Ιράν ότι αναπτύσσει νέα όπλα στη Συρία ή μέσω αυτής για να δημιουργήσει ένα δεύτερο μέτωπο. Η Συρία ισχυρίζεται ότι το Ισραήλ βομβάρδισε τη Δαμασκό και το Χαλέπι την περασμένη εβδομάδα.

Ποιο είναι το σχέδιο του Ιράν, αν υποθέσουμε ότι έχει σχέδιο; Τι θέλει; Αυτά τα ερωτήματα αποτελούν το κλειδί για τον πόλεμο. Αμέσως μετά την 7η Οκτωβρίου, Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι έσπευσαν να πουν ότι δεν υπάρχουν, προς το παρόν, στοιχεία που να υποδεικνύουν την άμεση εμπλοκή του Ιράν. Ίσως πολύ γρήγορα. Ίσως επειδή ήθελαν να αποφύγουν την πλήρη αντιπαράθεση σε εκείνη την πολύ βεβαρημένη συγκυρία.

Μεταγενέστερες αναφορές δείχνουν ότι ανώτεροι Ιρανοί αξιωματούχοι είχαν στενή επαφή με την Χαμάς κατά την προετοιμασία της επίθεσης. Ο στρατηγός Esmail Ghaani, επικεφαλής της δύναμης Quds του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν (IRGC) με αρμοδιότητα τις εξωεδαφικές μυστικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, λέγεται ότι συναντήθηκε επανειλημμένα με ηγέτες της Χαμάς και της Χεζμπολάχ.

Συγκεκριμένα, υποστηρίζεται ότι τα μέλη της Χαμάς συζήτησαν το σχέδιό τους να πραγματοποιήσουν ταυτόχρονες αεροπορικές, χερσαίες και θαλάσσιες επιδρομές στο νότιο Ισραήλ με αξιωματικούς του IRGC στη Βηρυτό στις 2 Οκτωβρίου, πέντε ημέρες πριν από την επίθεση - και τους δόθηκε το πράσινο φως. Η Χαμάς επιμένει ότι ενήργησε με δική της βούληση. Το Ιράν χαιρέτισε την επίθεση - αλλά αρνείται τη συμμετοχή του σε αυτήν.

Η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου μετατόπισε τις ισορροπίες υπέρ της Τεχεράνης. Η κοινή γνώμη στον αραβικό κόσμο είναι έξαλλη με τη Γάζα. Αντιλαμβανόμενοι το κλίμα, οι Σαουδάραβες έβαλαν τη συμφωνία με το Ισραήλ στον πάγο. Είναι σημαντικό ότι ο Ραΐσι και ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, είχαν την περασμένη εβδομάδα τις πρώτες τους συνομιλίες. Αυτή η στροφή αντιπροσωπεύει ένα απτό πολεμικό μέρισμα για την Τεχεράνη.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες συνδυάζονται για να υποδηλώσουν ότι ένα αισιόδοξο Ιράν αισθάνεται ότι έχει τον άνεμο στην πλάτη του αυτή τη στιγμή. Το αν αυτή η νέα αυτοπεποίθηση, σε συνδυασμό με μια επικίνδυνη υποτίμηση της ισραηλινής και αμερικανικής αποφασιστικότητας, θα ωθήσει την Τεχεράνη να ανεβάσει απερίσκεπτα τους τόνους τις επόμενες ημέρες, είναι πλέον το κεντρικό ερώτημα σε αυτή τη μεγα-κρίση.

Μια αντιπαράθεση που θα θέσει το Ισραήλ και τις ΗΠΑ απευθείας εναντίον του Ιράν είναι ολιγοπίθανη. Όμως, όπως λέει συνεχώς ο Νετανιάχου, αυτή είναι μόνο η αρχή. Ο πόλεμος με τη Χαμάς θα μπορούσε να γίνει παγκόσμιος.