Τα μυστικά της αδελφής μου - Αιτέν Αμίν

Την Αραβική Άνοιξη στις πλατείες της Αιγύπτου φαίνεται να ακολούθησε μια Αραβική Άνοιξη στα κινηματογραφικά πλατό.

Δεκάδες άνθρωποι το κινηματογράφου "εισέβαλαν" στο κινηματογραφικό στερέωμα της Αιγύπτου – βασίλισσας του Αραβικού κόσμου όσον αφορά τον όγκο των ταινιών που γυρίζονται κάθε χρόνο, μιας ποσότητας που δεν συνάδει παρόλα αυτά με ποιότητα ή διεθνείς διακρίσεις.  Και άρχισαν να γυρίζουν ταινίες που μιλάνε για την καθημερινότητα πριν αλλά κυρίως μετά την Επανάσταση της Ταχρίρ, την πρώτη επανάσταση του 21^ου αιώνα, αυτή της καρδιάς μας.

Ανάμεσα τους πολλές γυναίκες σκηνοθέτες. Που με πυγμή και τόλμη αποφάσισαν να κάνουν μια κάθετη τομή και να βγάλουν προς τα έξω τα σώψυχα μιας κοινωνίας σε μετάβαση και συνεχή διαπραγμάτευση ταυτοτήτων εμπεδωμένων εδώ και αιώνες. Μια από αυτές είναι και η Αϊτέν Αμίν.
Έχοντας ήδη γυρίσει μια μικρού μήκους που εστίαζε στις ανησυχίες της νέας γενιάς στην Αίγυπτο, το 2011, λίγο μετά την Επανάσταση, καταγράφει μαζί με τρεις συναδέλφους της μια κοινωνία σε αναβρασμό, που περιμένει να γίνουν πραγματικότητα αυτά για τα οποία αγωνίστηκε.

Δέκα χρόνια και μια μεγάλη μήκους ταινία αργότερα, η Αϊτέν επιστρέφει με μια ταινία άγριας ενηλικίωσης, συμπαραγωγής Βιμ Βέντερς, που προοριζόταν να προβληθεί στο φεστιβάλ των Καννών του 2020, που αναβλήθηκε λόγω της πανδημίας.

Θραύσματα από τη ζωή τριών ανθρώπων: της 19χρονης Σουάντ και της 13χρονης αδερφής της Ραμπάμπ που ζουν σε μια μικρή πόλη του Δέλτα, κοντά στο Κάιρο, και του τριαντάχρονου Αχμέντ που ζει στη μοδάτη Αλεξάνδρεια.

Η Σουάντ ασφυκτιά στη μικρή πόλη της, που της έχει επιβάλλει περιορισμούς όσον αφορά την εμφάνιση και την κοινωνικότητα της, και ξεφεύγει μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δημιουργώντας διαφορετικές περσόνες τις οποίες υποδύεται πολλές φορές και στην πραγματικότητα. Σ όλες αυτές τις φανταστικές, ψηφιακές ζωές πρωταγωνιστής είναι ο Άχμεντ: ο Άχμεντ αρραβωνιάρης, φαντάρος στο Σινά ή χειρουργός στο Κάιρο – με την ίδια φοιτήτρια Ιατρικής στο πλευρό του.

Ο Άχμεντ όμως δεν ανήκει μόνο στον κόσμο της φαντασίας. Έχει σάρκα και οστά, ζει στην Αλεξάνδρεια, είναι ινφλουένσερ και περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η Σουάντ έχει συνάψει μαζί του μια "ψηφακή" σχέση, κι εκεί μέσα, στην εικονική της πραγματικότητα, κάνουν ότι και τα υπόλοιπα ζευγάρια του κόσμου – ερωτοτροπίες και σεξ, ανταλλάσσουν γλυκόλογα και τσακώνονται και φιλιώνουν και ξανατσακώνονται.

Η Σουάντ της εικονικής σχέσης είναι διαφορετική από τη Σουάντ της καθημερινότητας, είναι χειραφετημένη, φοράει σορτσάκι και όχι τζιχάμπ, λέει αυτά που σκέφτεται. Όταν οι δυο κόσμοι όμως έρχονται σε επαφή, όταν ο εικονικός Άχμεντ στέκεται ολοζώντανος έξω από το σχολείο της και την περιμένει, εκείνη δεν θα μπορέσει να βγει από το ψηφιακό της κουκούλι και να πάει να τον συναντήσει.
Η συνύπαρξη των δύο κόσμων θα συνθλίψει την Σουάντ και θα την οδηγήσει στην αυτοκτονία. Την οποία προσπαθεί να κρύψει η θρησκευόμενη οικογένεια της, γιατί οι αυτόχειρες δεν πηγαίνουν στον παράδεισο καμιάς θρησκείας.

Πίσω της αφήνει την δεκατριάχρονη αδερφή της να την πνιγει ο πόνος αλλά και οι απορίες. Η Ραμπάμπ θα βρει μέσα από το κινητό της Σουάντ τα ίχνη του Άχμεντ και θα κάνει αυτό που δεν τόλμησε η αδερφή της: θα ταξιδέψει μόνη της μέχρι την Αλεξάνδρεια για να πάρει τις απαντήσεις στα ερωτήματα που τη βασανίζουν.

Η Αμίν μέσα από το φακό της φωτίζει τις αθέατες πλευρές χιλιάδων νεαρών κοριτσιών στην επαρχία της Αιγύπτου, που είναι αναγκασμένα να ζουν μέσα σε συμβάσεις που δύσκολα μπορεί να τις αμφισβητήσουν και διαλέγουν τρόπους φυγής στο όνειρο, που μπορεί να αποβούν μοιραίοι. Για να πορευτούν καταφεύγουν τόσο συχνά στα ψέματα, που στο τέλος αυτό φαίνεται φυσιολογικό.

Αν και η ταινία εστιάζει με αγάπη και τρυφερότητα στο κοριτσίστικο συναισθηματικό σύμπαν, δεν στέκεται κριτικά απέναντι στον Άχμεντ, τον μόνο άντρα της ταινίας. Ενώ στην αρχή που παρακολουθούμε την Ραμπάμπ να πηγαίνει να τον συναντήσει και τους βλέπουμε να κάνουν μαζί βόλτα στην παραλία της Αλεξάνδρειας περιμένουμε πως κάτι κακό θα συμβεί, πως ο Άχμεντ θα βιαιοπραγήσει εναντίον της ή θα την κοροϊδέψει και θα προσπαθήσει να την εξαπατήσει, αυτό που στο τέλος διαπιστώνουμε είναι πως ο Άχμεντ δεν είναι ο κακός που παραπλάνησε την αθώα κορασίδα, όπως θα ήθελε μια παρόμοια ταινία πριν από δεκαετίες.

Είναι κι αυτός ένα πλάσμα χαμένο μέσα στις αντιφάσεις της ζωής του, τρυφερός, λίγο ανεύθυνος, με τις τύψεις του αλλά και τις φιλοδοξίες του για μια καλύτερη ζωή μέσα από έναν πετυχημένο γάμο.

Η εικόνα του Άχμεντ προβάλει ένα πρότυπο που πιθανόν δεν θα αρέσει στους δαιμονολόγους του "πολέμου των πολιτισμών", που θέλουν τους μουσουλμάνους άντρες βίαιους και αιμοδιψείς. Είναι όμως η απόλυτη πραγματικότητα μιας χώρας όπου όλες οι έμφυλες, θρησκευτικές και πολιτισμικές ταυτότητες είναι ρευστές και καθόλου περιχαρακωμένες, όπως κάκιστα νομίζουν και υποστηρίζουν ορισμένοι.

Οι νέοι της Αιγύπτου και πολλών άλλων χωρών της περιοχής, ανάμεσα στη Σκύλλα της παράδοσης και τη Χάρυβδη της τεχνολογίας και του αυταρχικού εκσυγχρονισμού, καλούνται να προχωρήσουν μπροστά παίζοντας μπάλα σε δύσκολο γήπεδο. Κι όμως, δεν παύουν να μας εκπλήσσουν και να μας αφήνουν με το στόμα ανοιχτό: το κατάφεραν πριν δέκα χρόνια, θα το καταφέρουν και πάλι!

Η Αμίν, όπως πολλοί άλλοι δημιουργοί της γενιάς της, προτιμάει για πρωταγωνιστές ερασιτέχνες ηθοποιούς, στις  οποίες αφήνει μεγάλα περιθώρια αυτοσχεδιασμού (το είδαμε αυτό πρόσφατα και στην ταινία Το σκαρί) Παρά τις δυσκολίες ενός τέτοιου εγχειρήματος, το αποτέλεσμα δικαιώνει αυτόν κι αυτήν που τολμάει γιατί η ταινία κερδίζει σε αυθεντικότητα και φρεσκάδα.