Μας φέρνει επίσης και τον περσινό Χρυσό Λέοντα από το Φεστιβάλ της Βενετίας

Το γεγονός (L’ evenement) – Οντρέ Ντιγουάν (2021)

Διάβαζα τις προάλλες ένα σχόλιο σχετικά με το τελευταίο μακέλεμα σε σχολείο στις Η.Π.Α., με τα 39 νεκρά παιδάκια, και κάποιος στοχαζόταν μήπως θα έπρεπε στη χώρα εκείνη όσοι πάνε να αγοράσουν όπλο να περνάνε από τις ίδιες δοκιμασίες που περνούν οι νέες γυναίκες που θέλουν να κάνουν άμβλωση. Κι αναρωτιέται κανείς πόση περισσή υποκρισία, όταν τιμωρείται και εξευτελίζεται ένας νέος άνθρωπος γιατί, "δήθεν", θα σκοτώσει μια ζωή, και αρχίζουν μετά τα φιλοσοφικού τύπου ερωτήματα "το έμβρυο είναι άνθρωπος ή όχι ακόμα;", "τι δικαιώματα έχει η γυναίκα σε αυτό που φέρει στο σώμα της, ακόμα και όταν έχει διαστάσεις πέντε χιλιοστά;".

Και σ’ όλη αυτή τη διαμάχη ανάμεσα στα τέκνα του Δαρβίνου και τους φονταμενταλιστές όλων των θρησκειών –ειδικά κάτι νέο χριστιανικές αιρέσεις ταλιμπάν που φύονται στις κεντρικές πολιτείες των Η.Π.Α.- έχουμε ξεχάσει πως δεν πάνε πολλές δεκαετίες που αυτό που θεωρούμε ως αναφαίρετο δικαίωμα των γυναικών, που κατακτήθηκε μετά από πολλούς αγώνες, ήταν μια ποινικά κολάσιμη με ποινή φυλάκισης πράξης. Κι όχι μακριά, σε κάποια άγνωστη χώρα, καμιά αιματηρή δικτατορία στην Αφρική ή την Κεντρική Ασία. Όχι. Στη Γαλλία του Ντε Γκολ και του liberté, égalité, fraternité, πέντε μόλις χρόνια πριν από το Μάη του 68.

Το γεγονός είναι μια απόλυτα γυναικεία ταινία για ένα απόλυτα γυναικείο θέμα: η σκηνοθέτης Οντρέ Ντιγουάν δίνει ήχο και εικόνα στο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της πολύ  γνωστής και πολυβραβευμένης γαλλίδας συγγραφέως Αννί Ερνώ με θέμα το δικαίωμα της γυναίκας στο σώμα της.

Η Ντιγουάν αγκάλιασε το λογοτεχνικό κείμενο με αγάπη και έδωσε πίσω μια αξιόλογη ταινία που καταφέρνει να πει αυτό ακριβώς που πρέπει.

Με προσοχή στη λεπτομέρεια για να μας φέρει πίσω στο χρόνο, στο 1963, στη γαλλική επαρχία.
Χωρίς να κραυγάζει πως είναι ταινία εποχής, τα χρώματα, τα ρούχα, τα πρόσωπα, οι εκφράσεις, η γλώσσα της ταινίας παραπέμπουν σε εκείνη την εποχή που, αν και όχι τόσο μακρινή, μοιάζει τυλιγμένη στην αχλή της μνήμης των πιο μεγάλων.

Και μας βάζει από την αρχή στη συνθήκη της κοριτσίστικης κοινότητας: το οικοτροφείο του κολλεγίου, με τα μουντά χρώματα και τα κοινόχρηστα λουτρά, όπου όλα τα κορίτσια κάνουν γυμνά μπάνιο το ένα δίπλα στο άλλο. Η καθημερινή σωματική τους επαφή, η απόλυτη έλλειψη ανδρικής παρουσίας και οι συνεχείς αναφορές στο σεξ που οι περισσότερες δεν έχουν δοκιμάσει ποτέ είναι στοιχεία που οικοδομούν τις ομάδες ομόφυλων, ενώ η κυρίαρχη ηθική μπορεί να τις χωρίσει. Κάποιες έχουν αυτοαναγορευτεί σε φύλακες της ηθικής τάξης, κι έχουν αποφασίσει πως η Άνν ανήκει στην κατηγορία "τσούλα".

Η Άνν είναι μια κοπέλα που θέλει να χαρεί τη ζωή της, με ό,τι κι αν αυτό σημαίνει. Είναι έξυπνη, η καλύτερη στο τμήμα της, και όμορφη, και θέλει να χαρεί και το σώμα της. Γνωρίζοντας πολύ καλά πως το σεξ είναι αμαρτία, σε μια χώρα που δεν έχει σαρώσει ακόμα τα πάντα η πολιτιστική επανάσταση. Κι επειδή δεν μπορεί να υπάρξει αστυνομία που να συλλαμβάνει τα παράνομα ζευγάρια την ώρα της πράξης, τιμωρείται η γυναίκα, η κοπέλα που θα έχει την ατυχία να μείνει έγκυος. Και το πλαίσιο γύρω της είναι τόσο ασφυκτικό, που ξέρει ότι θα πρέπει να προχωρήσει μόνη της.

Από τη στιγμή που η Άνν μαθαίνει πως είναι έγκυος, όλοι και όλες γύρω της αρχίζουν να εξαφανίζονται: οι δυο κολλητές της τρομοκρατούνται και της κόβουν την καλημέρα, στη μητέρα της δεν μπορεί να πει τίποτα, ο καθηγητής της την κατηγορεί πως είναι αμελής και δεν θα τα καταφέρει στις εξετάσεις, ο φίλος της, τον οποίο ταξιδεύει για να συναντήσει μήπως και τη βοηθήσει στο πρόβλημα της, κάνει πως δεν καταλαβαίνει. Η Άνν καταλαβαίνει πως πρέπει να "se debrouiller", δηλαδή να τα βγάλει πέρα μόνη της.

Η σταδιακή απομόνωση και ο εξοστρακισμός της Ανν παίρνουν εφιαλτικές διαστάσεις και ο θεατής περιμένει στην επόμενη σκηνή να συμβεί κάτι ακόμα χειρότερο στη τραγική ηρωίδα. Η μουσική λειτουργεί αντιστικτικά, κοντράρεται με την πρωταγωνίστρια, πέφτει αργά και βασανιστικά πάνω της σαν τις σταγόνες στο κινέζικο μαρτύριο.

Η εικόνα έρχεται κι αυτή να μιλήσει με το χρώμα της: η Ανν σε όλη την ταινία κυκλοφορεί με δυο μπλούζες, μια γαλάζια ακριβώς στο χρώμα των ματιών της και μία κόκκινη. Σαν να μετεωρίζεται συνέχεια ανάμεσα σε δυο ψυχικές καταστάσεις, την ηρεμία και σύμπνοια με το γύρω χώρο και την συγκρουσιακή σχέση. Χορεύει με το γαλάζιο μπλουζάκι, αιμορραγεί στη λεκάνη του μαρτυρίου με το κόκκινο.

Η κάμερα την ακολουθεί πολλές φορές πίσω από τον ώμο – μου θύμισε κάπως τον τρόπο που ο Γιος του Σαούλ μας έκανε να δούμε την ταινία μέσα από τα  μάτια– και μας οδηγεί να ταυτιστούμε απόλυτα με την πρωταγωνίστρια που προχωράει στο δύσκολο –και παράνομο– μονοπάτι, χωρίς ούτε στιγμή να σκεφτεί να θυσιάσει τη ζωή και τα όνειρα της για μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.

Η Αναμαρία Μπαρτολομέου δίνει μια μεστή ερμηνεία. Η εικοσιδιάχρονη Ρουμάνα καταφέρνει να διαχειριστεί το όμορφο πρόσωπο της και να φέρει εις πέρας ένα ρόλο με πολύ υψηλές απαιτήσεις.

Το τελευταίο τέταρτο, στις στιγμές της κορύφωσης, είναι συγκλονιστική και πήρε τα εύσημα από τη σκηνοθέτιδα για τις άοκνες προσπάθειες της να αποδώσει στο μέγιστο δυνατό το κάθε συναίσθημα.