Ο καλός ο κινηματογραφικός μήνας από την πρώτη μέρα φαίνεται. Ο Σεπτέμβριος μπήκε με δύο γερές επανεκδόσεις, τη Φλόγα που τρεμοσβήνει του Λουί Μαλ, ένας αλκοολικός σε απεξάρτηση που προσπαθεί, έστω και την τελευταία στιγμή, να βρει ένα νόημα στη ζωή (του), και το Πνεύμα του Μελισσιού, μια υπνωτιστική ποιητική αλληγορία για τις συναισθηματικές παγίδες της παιδικής ηλικίας με φόντο τα απόνερα του ισπανικού εμφυλίου και με την εκπληκτική πιτσιρίκα τότε Άννα Τόρεντ, μια τρελή ταινία επιστημονικής φαντασίας βγαλμένης από τις Χίλιες και Μία Νύχτες, το Τρεις Χιλιάδες Χρόνια Προσμονής του Τζορτζ Μίλερ με την Τίλντα Σουίντον, που έρχεται κατευθείαν από το τελευταίο φεστιβάλ των Καννών, όπου προβλήθηκε εκτός συναγωνισμού. Από το προτελευταίο, περσινό φεστιβάλ των Καννών, τώρα μας έρχεται με πολύ μεγάλη καθυστέρηση, δεδομένης της δημοφιλίας του σκηνοθέτη στη χώρα μας, η ταινία Ένας ήρωας του Ασγάρ Φαραντί.

Πιθανή εξήγηση για την τόσο μεγάλη καθυστέρηση στην προβολή της ταινίας ενός από τους πιο αγαπημένους σκηνοθέτες στο ελληνικό κοινό είναι ίσως οι κατηγορίες της μαθήτριας του Αζαντέχ Μασιζαντέχ, ότι ο Φαραντί έκλεψε την ιδέα για το σενάριο της ταινίας από ένα δικό της ντοκιμαντέρ του 2018, το οποίο είχε βασιστεί σε προσωπική της έρευνα. Η Μασιζαντέχ νίκησε (πρωτόδικα, όπως λένε οι δικηγόροι του) και ο Φαραντί κατέθεσε μήνυση εναντίον της για συκοφαντική δυσφήμιση. Άσχημη ιστορία για την υστεροφημία ενός από τους πιο διάσημους σκηνοθέτες του 21ού αιώνα, που τις ταινίες του τις λατρέψαμε.

Και πόσο δε μάλλον που πρόκειται για μια από τις καλύτερες μέχρι τώρα ταινίες του. Μετά από το μάλλον μέτριο Όλοι το ξέρουν, που είχε γυρίσει στην Ισπανία σε μια προσπάθεια να κάνει ταυτόχρονα τέχνη και ψαγμένο τουρισμό, ο Φαραντί επέστρεψε και πάλι στη χώρα του, όπου μεγαλουργεί. Πήγε στην ιστορική πόλη Σιράζ (απ΄ όπου προέρχεται και η ομώνυμη ποικιλία κρασιού) και εκεί, εν μέσω λοκντάουν, είχε όλο το χρόνο για να δουλέψει μαζί με τον πρωταγωνιστή του Αμίρ Ζαντίντι, έναν αστέρα του ιρανικού εμπορικού κινηματογράφου που έκανε το άλμα και πέρασε στον «ποιοτικό» χαρίζοντας μια ερμηνεία πραγματικά σπάνια.

Δεν ήταν κι εύκολος ο ρόλος που του ανατέθηκε. Ο Ραχίμ, ο πρωταγωνιστής του Ήρωα είναι ένας άνθρωπος τσακισμένος. Στο βλέμμα του είναι εντοπίσιμη και αναγνωρίσιμη μια κακομοιριά που όλοι γνωρίζουμε καλά. Ναι, αυτή που είναι το αντίθετο της έπαρσης. Το ακριβώς αντίθετο. Η ζωή δεν ήταν καλή με τον Ραχίμ. Έκανε ένα οικονομικό άνοιγμα που δεν του βγήκε, η γυναίκα του τον παράτησε και αυτόν και τον γιο τους, που έχει σοβαρά προβλήματα άρθρωσης, και ο κουνιάδος του και πιστωτής του του έκανε μήνυση και τον έστειλε στη φυλακή. Ο Ραχίμ βγαίνει με μια διήμερη άδεια αποφασισμένος να μην ξαναπάει μέσα. Η νέα του σύντροφος έχει βρει κάπου μια τσάντα με δεκαεπτά χρυσές λίρες και με αυτές ο Ραχίμ θα αποπληρώσει μέρος του χρέους του και ελπίζει ο κουνιάδος του να αποσύρει τη μήνυση. Κι ενώ μαζί με τον μπατζανάκη του προσπαθούν να τα βρουν με τον Μπαχράμ, τον κουνιάδο του που είναι ανυποχώρητος, ή όλα τα λεφτά πίσω ή τίποτα, ο Ραχίμ τελευταία στιγμή αποφασίζει να μη χρησιμοποιήσει τα χρήματα για να αποπληρώσει τον Μπαχράμ αλλά να βρει την κάτοχο της τσάντας. Τυπώνει μια αγγελία που την κολλάει σε διάφορα σημεία της πόλης, προς μεγάλη απελπισία της συντρόφου του, που τον θέλει έξω από τη φυλακή για να ξεκινήσουν μια καινούργια ζωή μαζί, και βάζει το τηλέφωνο της φυλακής για επικοινωνία.

Όταν μετά από λίγες τηλεφωνεί κάποια γυναίκα και διεκδικεί την κυριότητα της τσάντας, οι υπεύθυνοι της φυλακής αρπάζονται από την ευκαιρία που τους προσφέρεται για να χτίσουν, μαζί με τα τοπικά μίντια, μια θετική εικόνα για τη φυλακή, η οποία είχε αμαυρωθεί λόγω μιας αυτοκτονίας κρατουμένου λίγο καιρό πριν. Το θέμα παίρνει διαστάσεις και ο Ραχίμ βρίσκεται στην κορυφή της δημοσιότητας ως υπόδειγμα πολίτη ο οποίος, παρότι έσφαλε, μπόρεσε να πορευτεί και πάλι στον δρόμο του Θεού. Και ο Ραχίμ, εκτός από την ελευθερία του, ελπίζει πως θα κερδίσει και κάτι πιο πολύτιμο: τη χαμένη του υπόληψη.

«Για εμάς στην Ανατολή, η υπόληψη, το τι σκέφτονται οι άλλοι για εμάς, είναι κάτι πολύ σημαντικό», είχε πει ο Φαραντί στη συνέντευξη που έδωσε στις Κάννες τον Ιούλιο του 2021. Ο θαυμασμός και η εκτίμηση των άλλων κάνουν το πρόσωπο του Ραχίμ να ανθίσει και το χαμόγελο να έρθει ξανά στα χείλη του. ( Η μεταμόρφωση του Ζαντίνι είναι το λιγότερο εντυπωσιακή). Όμως όταν αποκτάς κάτι γρήγορα, έτσι γρήγορα μπορείς και να το χάσεις.

Στο αφήγημα του Φαραντί καθοριστικό ρόλο παίζουν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης τα οποία, τόσο στο Ιράν όπως και παντού αλλού στον πλανήτη, διασπείρουν ειδήσεις, πολλές φορές μη αληθινές, δημιουργούν καταστάσεις και μπορούν να κάνουν μεγάλο καλό αλλά και μεγάλο κακό, έτσι όπως έχουν καθοριστικά αλλάξει τους κοινωνικούς χάρτες όλου του κόσμου. Ασκώντας κριτική στην κατάσταση που επικρατεί στις φυλακές του Ιράν, θα αμφισβητήσουν την αγνότητα των προθέσεων του Ραχίμ, θα σπείρουν αμφιβολίες, θα τραντάξουν το τεντωμένο σκοινί πάνω στο οποίο περπατάει ο Ραχίμ στην προσπάθεια του να ξεκινήσει ξανά τη ζωή του με αξιοπρέπεια. Μια αξιοπρέπεια από την οποία γραπώνεται και την περιφέρει και την εκθέτει μαζί με το δίπλωμα που του έχει δώσει μια φιλανθρωπική οργάνωση ως επιβράβευση της καλής του πράξης.

Ο Ένας Ήρωας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως κοινωνικό θρίλερ. Από τη μέση και μετά ο θεατής αγωνιά για το τι άλλο μπορεί να πάει στραβά για τον ήρωα με τον οποίο σίγουρα οι περισσότεροι έχουν ταυτιστεί. Πολλοί σχολίασαν κάποιες σεναριακές ατέλειες που δεν αρμόζουν στο είδος, κάποιες «τρύπες» στο σενάριο. Όπως και στον Οιδίποδα Τύραννο. «Κανείς δεν σκέφτηκε», λέει ο Μοραβία, «πως τόσα χρόνια η Ιοκάστη δεν τον ρώτησε ποτέ την ώρα που έτρωγαν το πρωινό ή το δείπνο τους πως έγινε και έφτασε στη Θήβα για να της λυθεί η απορία». Και να μη χρειαστεί να τους τα πει όλα ο Τειρεσίας. Ίσως να είναι βλάσφημος ο παραλληλισμός, αλλά αυτή η τελευταία ταινία του Φαραντί, η οποία με συγκλόνισε, έχει διαστάσεις αρχαίας τραγωδίας. Ο Ραχίμ είναι ο πιο τραγικός του ήρωας. Θα ανέβει στα ουράνια για να αντιμετωπίσει μετά την άτη και τη νέμεση, χωρίς να μας είναι ξεκάθαρο ποια ήταν η ύβρις που διέπραξε. Ήθελε να «αγοράσει» υπόληψη, να ξεγελάσει, όπως τον κατηγορούσε ο Μπαχράμ; Ή ήταν ένα δύστυχο θύμα, από αυτά που τιμωρούνται χωρίς να φταίνε σε τίποτα, με τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης σε ρόλο σύγχρονων Ερινυών;

ΕΝΑΣ ΗΡΩΑΣ (A HERO ) trailer