Η άλλη Αμερική

…που πάντα είναι κι αυτή παρούσα στα Όσκαρ, one way or another. Φέτος έχει δε απ’ όλα, και ιθαγενείς Ινδιάνους –με μεγάλη πιθανότητα να πάρει η Γκλάντστοουν το Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου– και Απωανατολίτες και, φυσικά, Αφροαμερικανούς – κλειδωμένο λένε το Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου. Ε, αυτά δίνονται πιο εύκολα. Το ‘χε πάρει τότε κι η Μάμμυ.

Περασμένες Zωές - ο εξωτικός Άλλος

Είναι μερικές φορές που αδυνατώ να καταλάβω τους διθυράμβους που γράφουν κριτικοί και κοινό. Σε σημείο που να νομίζω πως στο τέλος κάτι δεν πάει καλά μ’ εμένα. Τρεις φορές την είδα την ταινία προσπαθώντας να ανακαλύψω τα κρυμμένα της μυστικά.  Και τίποτα.

Οφείλω να ομολογήσω ότι στις αρετές της προσθέτω την εκπληκτική πρωταγωνίστρια, ασύγκριτη ως μορφή, ως παρουσία, ως αύρα μέσα στον κινηματογραφικό της χώρο. Αυτή έδωσε και τον τόνο μιας ταινίας που συζητήθηκε πολύ, αν και δεν νομίζω ότι θα γράψει ιστορία. Τα βασικά της «ατού», οι σεναριακοί πυλώνες ήταν δύο: πρώτον, ότι περιστρεφόταν γύρω από την πραγματικότητα των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, πώς αυτά γεννούν –αλλά και διαλύουν– σχέσεις, πώς δημιουργούν καταστάσεις στο κεφάλι μας, πως έχουν εν ολίγοις φτιάξει έναν «παράλληλο» κόσμο, μια καινούργια συνθήκη με την οποία καλούμαστε να διαπραγματευτούμε. Και δεύτερον, η απωανατολίτικη ατμόσφαιρα, με τα απαραίτητα ψήγματα μιας φιλοσοφίας εντελώς ξένης και γι’ αυτό εξωτικοποιημένης και κινηματογραφικά εκμεταλλεύσιμης.  

Τόσο κοντά, τόσο μακριά το κορεάτικο κοσμοείδωλο με την Αμερική και την Ακαδημία. Μπορεί ο κόσμος να έχει ανάγκη αυτή τη γαλήνια αντιμετώπιση απέναντι στο maelstrom που ζει καθημερινά, οι ήσυχες βόλτες και οι κουβέντες να είναι το αντίδοτο στη φρενίτιδα, η σκέψη ότι όλοι μας κάπως συνδεόμαστε με τους γύρω μας, ακόμα κι αν έχουμε απλά ακουμπήσει ο ένας τον άλλο στο δρόμο ή στο μετρό, ίνες συμπαντικής ενέργειας μας ενώνουν για πάντα και λούζουν με φωτεινή άλω την άχρωμη πόλη, μπορεί η κινηματογράφηση να ήταν κατά πολλούς μαγευτική, σαγηνευτική, αλλά εγώ τρεις που την είδα μία που την ξέχασα.

Απόδοση: 1 στα 10, επειδή η Ακαδημία ορισμένες φορές τη βλέπει ανεξάρτητα.

American Fiction - Ο Άλλος είμαι Εγώ

Και φυσικά είναι αδύνατον να λείπει από τα Όσκαρ η αφροαμερικανική κοινότητα. Από τη βράβευση της Χάττυ ΜακΝτάνιελ που έπαιζε μια σκλάβα μέχρι τον Σπάικι Λη που αφιέρωσε το Όσκαρ Σεναρίου στην προγιαγιά του που ήταν σκλάβα, η Ακαδημία και τα βραβεία της προσπαθούν με τις συμμετοχές και τα βραβεία τους να επουλώσουν το συλλογικό τραύμα του δουλεμπορίου, αλλά και τη σημερινή άθλια κατάσταση στην οποία ζει στο μεγαλύτερο κομμάτι της η αφροαμερικανική μειονότητα στις ΗΠΑ. Και δεν διστάζει να δώσει το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας σε ταινίες που είτε έχουν αντιρατσιστικό περιεχόμενο είτε απεικονίζουν τη μαύρη εικόνα της Αμερικής )Green Book, Moonlight).

To American Fiction σίγουρα δεν είναι αριστούργημα. Διαφέρει όμως από τις αφροαμερικανικές ταινίες που κατάφεραν να χριστούν υποψήφιες για Όσκαρ στο ότι δεν απευθύνεται σε ένα λευκό κοινό, ή έστω δεν απευθύνεται μόνο σε ένα λευκό κοινό. Είναι κυρίως food for thought για την ίδια την αφροαμερικανική κοινότητα.

Ο ήρωας της δεν είναι ένας μαύρος που έχει πέσει θύμα ρατσιστικού μένους ή ζει στα γκέτο. Δεν μας προκαλεί να τον λυπηθούμε ή να οργιστούμε για την αδικία που αντιμετωπίζει. Ο Θελόνιους Μονκ Έλισον είναι γόνος μεσοαστικής οικογένειας, με αδέρφια γιατρούς, και ο ίδιος είναι καθηγητής δημιουργικής γραφής και συγγραφέας. Σε όλη του την καριέρα προσπαθεί χωρίς επιτυχία να σπάσει τα στερεότυπα της αφήγησης του μαύρου βιώματος και να προχωρήσει την ιστορία της κοινότητας του πιο πέρα, σε μια πιο σύγχρονη θέαση. Μάταια, καθώς κριτικοί και κοινό –λευκό κυρίως– προτιμούν τις κλασικές αφηγήσεις των αδύναμων, καταπιεσμένων ή των παραβατικών και της κουλτούρας του γκέτο.

Όταν ο ίδιος γράψει ένα μυθιστόρημα βγαλμένο μέσα από τα γκέτο, με ντραγκς, ραπ και gangsta και χρυσές καδένες, θα τρομάξει με την επιτυχία που θα γνωρίσει και θα προσπαθήσει να αποποιηθεί τον ρολό που θα του δώσουν.

Το American Fiction με ευφυΐα και γερές δόσεις χιούμορ απευθύνει αμείλικτα ερωτήματα στην αμερικανική μαύρη κοινότητα για το πώς επιθυμεί να ορίζεται. Με βάση τις εικονοληψίες των άλλων, των λευκών, των WASP και της κινηματογραφικής βιομηχανίας, ή με βάση τις δικές της προτεραιότητες; Και ποιες είναι αυτές οι προτεραιότητες;

Η πιο απόλυτα ταινία σεναρίου, με ρεαλιστικό to the ground γύρισμα, προσγειωμένη για να μην αφήνει αυταπάτες και ταυτόχρονα αμείλικτα σαρκαστική.

Απόδοση: 1 στα 14 γιατί η Ακαδημία φλερτάρει με τη μαύρη αφήγηση.

Διαβάστε ακόμα:

Στον δρόμο για τα Όσκαρ 3: Η στερεοτυπική Barbie και η α-τυπική Μπέλα

Στον δρόμο για τα Όσκαρ 2: H χθεσινή συνταγή Σκορσέζε και η κοινότοπη Ζώνη ενδιαφέροντος

Στον δρόμο για τα Όσκαρ: Το Μαέστρο το ορθόδοξο και το cult Οπενχάιμερ