Για μεγάλο διάστημα η αποστασιοποίηση από τους άλλους υπήρξε βασικό ζητούμενο στην κοινωνία μας. Το «να μείνουμε μόνοι» ήταν αυτό που επιδίωκαν οι περισσότεροι, έστω και αν διέφεραν πολύ τόσο οι αφετηρίες τους όσο και τα μέσα που μετέρχονταν για να το πετύχουν. Η μοναξιά ταυτίστηκε με τη γαλήνη και τη ευτυχία. Στους αντίποδες, ο συγχρωτισμός με τους άλλους έγινε συνώνυμο της ταραχής και της δυσθυμίας.
Το να γυρίσουμε σπίτι, «να κατεβάσουμε ρολά» και «να μη μιλάμε σε άνθρωπο» έμοιαζε με τη μόνη επιθυμητή διέξοδο από το πνιγηρά τοξικό περιβάλλον της καθημερινότητας.
Έπρεπε «να πάμε κάπου που δεν έχει κόσμο» γιατί κάθε φορά που «δεν είχε καθόλου κόσμο, ήταν πολύ ωραία».
Το να είσαι μακριά από όλους τους άλλους έγινε σύμβολο επιτυχίας, ισχύος και πλούτου. Η ελίτ φτιάχνει σπίτια περίκλειστα από πανύψηλους τοίχους και πάει διακοπές με τα σκάφη σε απομονωμένα μέρη όπου έχουν πρόσβαση ελάχιστοι. Όσο πιο πλούσιος, τόσο πιο μόνος.
Αλλά, κατά έναν περίεργο τρόπο, και ορισμένοι από τους αρνητές της αξίας του πλουτισμού, ανήγαγαν την αποστασιοποίηση από τους άλλους σε σύμβολο της κοινωνικής αντίρρησής τους. Οι διακοπές σε μια ερημική παραλία θεωρήθηκαν από κάποιους αποθέωση του «εναλλακτικού».

Η υποχρεωτική μοναξιά

Ύστερα, ήρθε το 2020, με τον κορονοϊό, την πανδημία, την κοινωνική αποστασιοποίηση, την καραντίνα. Το 2020 ήταν η χρονιά που το όνειρο τόσων δεκαετιών έγινε πραγματικότητα: «Επιτέλους, μείναμε μόνοι!»
Ωστόσο, η υποχρεωτική μοναξιά της καραντίνας δεν είναι ούτε γαλήνη ούτε ευτυχία. Η μοναξιά της καραντίνας είναι το ακριβώς αντίθετο, αφού έχει τα χαρακτηριστικά που προηγουμένως αποδίδονταν στον συγχρωτισμό με τους άλλους. Η μοναξιά είναι ταραχή και δυσθυμία. Το «να κατεβάσεις ρολά» και να «μη μιλάς σε άνθρωπο», στην πράξη αποδείχτηκε μια πληκτική σπατάλη χρόνου, μια έλλειψη της ζωής που εντέλει γίνεται αφόρητη.

Οι άλλοι

Η μοναξιά της πανδημίας μάς έδωσε την ευκαιρία να καταλάβουμε (ή να θυμηθούμε) ότι η ζωή δεν μπορεί να βιωθεί κατά μόνας. Ό,τι αξίζει, ό,τι έχει νόημα, ό,τι είναι συναρπαστικό το βιώνουμε πάντα μαζί με τους άλλους ή τουλάχιστον μαζί με κάποιους άλλους. Δεν αναφέρομαι στο απολύτως προφανές, ότι χωρίς συνεργασία κι αίσθηση συλλογικότητας δεν μπορεί να υπάρξει μια ανθρώπινη κοινωνία. Αυτό που έγινε κατανοητό μέσα στο 2020 είναι και ότι ο πολύ «δικός μας» χρόνος, ο λεγόμενος «ελεύθερος» (χαρακτηρισμός που υπονοεί βέβαια ότι ο χρόνος της εργασίας είναι χρόνος σκλαβιάς) δεν είναι μια ατομική υπόθεση. Όχι, ο «δικός μας» χρόνος είναι ταυτόχρονα και χρόνος «των άλλων». Και όσο πιο πολύ «δικός μας» γίνεται, τόσο πιο πολύ είναι και «των άλλων». Όλες οι μεγάλες στιγμές της ζωής μας που συγκρότησαν τις προσωπικότητές μας, είναι στιγμές συνεύρεσης: Ο περίπατος μέσα στο ψιλόβροχο το Σάββατο της 22ης Ιανουαρίου, μια νύχτα χορού που έληξε το επόμενο μεσημέρι στο λιμάνι όπου έφευγε το φέρι, τα δύο ανοιχτά κουμπιά του μαύρου πουκαμίσου που διαμόρφωσαν το νόημα μιας δεκαετίας…

Τώρα καταλαβαίνουμε ότι δεν μας ενοχλούσαν «οι άλλοι», αλλά η πίεση, η αλλοτρίωση, η έλλειψη νοήματος. Τώρα συνειδητοποιούμε πόσο έχουμε ανάγκη τους άλλους, πόσο τους θέλουμε, πόσο τους αγαπάμε. Γι’ αυτό, το μεγάλο συναίσθημα της πανδημίας δεν είναι μόνο ο φόβος για τη ζωή, αλλά και η θλίψη του αποχωρισμού.