Όταν τα social media παρουσιάζονται ως εχθρός κάτι δεν πάει καλά
Τα τελευταία χρόνια, τα social media έχουν παίξει σημαντικότατο ρόλο στην αποκάλυψη σκανδάλων, στην μάχη για κοινωνικές ομάδες και στην ευρεία διάδοση του #MeToo στην ελληνική πραγματικότητα.
Παρόλα αυτά και παρά την πρόοδο που έχουν συμβάλλει στην ελεύθερη έκφραση των πολιτών, πολλοί είναι οι δημοσιογράφοι –κυρίως της τηλεόρασης- αλλά και οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, που αρνούνται να «αγκαλιάσουν» αυτή την αλλαγή, έχοντας μία σχέση νύφης και πεθεράς.
Γιατί, όμως, έχουν όλοι πέσει να "φάνε" τα social media; και πως αυτό σχετίζεται με τα κοινωνικά κινήματα;
Όλα ξεκίνησαν όταν η Σοφία Μπεκατώρου αποφάσισε να μιλήσει για τον βιασμό που υπέστη από έναν προπονητή της.
Από εκείνη την στιγμή, ένα τεράστιο κύμα συμπαράστασης ξεκίνησε στα social media, με χιλιάδες ανθρώπους να δηλώνουν την στήριξή τους και πολλούς άλλους να ομολογούν πως και οι ίδιοι έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής (ή εργασιακής) κακοποίησης και βιασμών.
Έτσι, πολλές ήταν και οι σελίδες που δημιουργήθηκαν για τέτοια ζητήματα σε Instagram και Facebook, καθώς και οι ενεργοί ακτιβιστές, που είχαν και έχουν σκοπό να ενημερώσουν το ελληνικό κοινό για αυτές τις σοβαρές εξελίξεις που αφορούν άμεσα την ελληνική κοινωνία.
Με αυτό το κύμα δημιουργίας και ακτιβισμού των σελίδων, αλλά και την επίδραση που είχαν στην ελληνική κοινωνία, ήρθαν και οι πρώτες αντιδράσεις από την κυβέρνηση και εκπροσώπους των ΜΜΕ.
Πρώτος από όλους, ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, που σχεδόν αποκάλεσε τα social media «κακό για την δημοκρατία μας», σε ομιλία του στην Βουλή, στις 12 Μαρτίου του 2021.
Αργότερα, ακολούθησαν τηλεπαρουσιαστές/ριες, που πάνω-κάτω μίλησαν για ανθρωποφαγία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατά παντός.
Ο λόγος -κυρίως των πολιτικών αντιδράσεων- ήταν ότι πολλές από τις, ακτιβίστικες και κοινωνικού τύπου, σελίδες που έχουν κερδίσει πλέον μεγάλο κοινό, έρχονταν σε σύγκρουση με την κυβερνητική πολιτική και πολλές φορές κατέκριναν και τις κινήσεις της κυβέρνησης αναφορικά με σκάνδαλα, όπως αυτό του Δημήτρη Λιγνάδη.
Ο Πρωθυπουργός ή η κυβέρνησή του; Κάποιος λέει ψέματα για τον Λιγνάδη (video)
Οι αντιδράσεις των ατόμων της «showbiz» αφορούσαν κυρίως αρνητικές κριτικές στα πρόσωπά τους, από μεγάλη μερίδα των social media -πολύ πριν ακόμα και το ελληνικό #MeToo- με τα γέλια Λιάγκα (και Γκαγκάκη) για το περιστατικό με την εκσπερμάτιση φοιτητή σε μία φοιτήτρια στο ΑΠΘ και τις αναχρονιστικές δηλώσεις Καινούργιου για τις γυναίκες που επέλεγαν να προχωρήσουν σε εκτρώσεις, να στοιχειώνουν ακόμη το μυαλό μας.
Γιατί, όμως, όλος αυτός ο ντόρος και η ανησυχία;
Το πολιτικό και το τηλεοπτικό κομμάτι έχουν αρκετά κοινά, αλλά ας τα πάρουμε ξεχωριστά.
Στην πολιτική, πάντοτε, υπήρχε η ασφάλεια της περιορισμένης δυνατότητας των πολιτών να εκφραστούν εύκολα δημοσίως.
Παλαιότερα, ο μόνος τρόπος δημόσιας κριτικής (ή και κατακραυγής) ήταν οι διαδηλώσεις, που απαιτούν οργάνωση και δέχονται ταυτόχρονους κρατικούς περιορισμούς.
Πλέον, με την έκρηξη της χρήσης των social media, ο κόσμος μπορεί και να "διαδηλώσει", αλλά και να κάνει trends, τα οποία κατακρίνουν κυρίως τους πολιτικούς, οι οποίοι ερμηνεύουν αυτή την εξέλιξη ως κίνδυνο, καθώς μπορεί να βλάψει, μέσα σε λίγα λεπτά, την πολιτική τους καριέρα και την δημόσιά τους εικόνα.
Επομένως, είναι προφανέστατο πως οι πολιτικοί της χώρας μας, με πρώτο και καλύτερο τον κ. Μητσοτάκη, δεν θέλουν μία περαιτέρω ανάπτυξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, γιατί αυτό θα επιφέρει αναπόφευκτα παραπάνω αρνητική κριτική, στην εκάστοτε κυβέρνηση. Για αυτό και καταλήγουμε σε δηλώσεις περί κινδύνου της δημοκρατίας και σε αμφιλεγόμενους "τυποκτόνους" νόμους για τα fake news.
Από την άλλη οι δημοσιογράφοι και οι παρουσιαστές στην τηλεόραση, ζούσαν μία υπέροχη και χαλαρή ζωή πριν την άνοδο των social media.
Δεν είχαν άμεση κριτική από το κοινό, έπαιρναν μεγάλα ποσά και είχαν να "αντιμετωπίσουν" μόνο τις φήμες που δημοσίευαν οι κίτρινες φυλλάδες.
Πλέον, όμως, αντιμετωπίζουν το κοινό "στα ίσα".
Καμία ρατσιστική δήλωση δεν περνάει απαρατήρητη, κανένας "Λιάγκας" δεν μένει ατιμώρητος και κανένας πολίτης δεν ξεχνά το παρελθόν των παρουσιαστών.
Άρα έχει επιτευχθεί η άμεση επικοινωνία και η άμεση ανταλλαγή απόψεων μεταξύ παρουσιαστών και κοινού, κάτι που απ' ότι φαίνεται, έχει χαλάσει το "παραμυθάκι" των πρώτων, παρόλο που αποτελεί βάση για μία υγιή δημοκρατία.
Ζούμε μία εποχή λοιπόν που ερχόμαστε "στα ίσα" και με τους πολιτικούς μας και με τους δημοσιογράφους μας.
Αυτό ικανοποιεί εν μέρει το κοινο περί δικαίου αίσθημα, αλλά δεν αρέσει στην "αντίπερα όχθη", η οποία τώρα καταλαβαίνει πως τα ομοφοβικά, σεξιστικά, μισογυνιστικά και ρατσιστικά της πρότυπα και απόψεις, πλέον δεν "περνάνε".
Για αυτό βιώνουμε πλέον το οξύμωρο του να αποκαλείται η πλήρης ελευθερία απόψεων στα social media, ως «δικτατορία, φασισμός και κίνδυνος για την δημοκρατία».
Βέβαια, η πλήρης αυτή έκφραση της ελευθερίας γνώμης, μας φέρνει αντιμέτωπους και με την άσχημη πλευρά της χώρας.
Την πλευρά που κύριοι πυλώνες της ιδεολογίας της είναι ο φασισμός, το να λέμε στις γυναίκες πως να συμπεριφέρονται και τι να κάνουν, ο ρατσισμός προς την LGBTQ+ κοινότητα και ένας συντηρητισμός που ακόμη δεν λέει να φθαρεί και να πεθάνει.
Το να λέμε ότι η πλήρης ελευθερία έκφρασης είναι φασιστική, είναι όχι απλά εξοργιστικό, αλλά είναι και αντισυνταγματικό.
Θα πρέπει δυστυχώς ή ευτυχώς να έρθουμε αντιμέτωποι και με την "μουχλιασμένη" μας πλευρά και να την διορθώσουμε, γιατί αλλιώς είμαστε καταδικασμένοι σε μία ζωή ουδετερότητας και στασιμότητας που σίγουρα δεν θα μας βγει σε καλό.
