Ο Πατέρας

Ο Άντονι Χόπκινς ήταν η μία και μοναδική επιλογή του Φλοριάν Ζελλέρ για το θεατρικό του έργο, που μεταφράστηκε και διασκευάστηκε για την μεγάλη οθόνη από τον Κρίστοφερ Χάμπτον. Έστειλε στον άγγλο ηθοποιό ένα αντίγραφο του σεναρίου και περίμενε υπομονετικά την απάντηση. Που άργησε λίγο να έρθει αλλά ήταν θετική.

Κι έτσι ο 83χρονος Χόπκινς υποδύεται τον 83χρονο Άντονι καθώς βυθίζεται στον άβυσσο της άνοιας. Κυκλοφορεί σαν χαμένος μέσα σε ένα τεράστιο διαμέρισμα και οι εικόνες των ανθρώπων γύρω του, τα λόγια που ανταλλάσσει μαζί τους μπερδεύονται σε σημείο που ούτε αυτός ούτε εμείς να μην καταλαβαίνουμε τι είναι αλήθεια και τι ψέμα. Κάποιες φορές το ηχοτοπίο γεμίζει με τις νότες μιας άριας του Μπιζετ – προσωπική επιλογή του Χόπκινς, την οποία σεβάστηκε ο Ζέλλερ. Σε άλλες στιγμές το διαμέρισμα γεμίζει με αγωνιώδης ήχους που θυμίζουν σκοτεινά θρίλερ και ο θεατής περιμένει με κομμένη την ανάσα να εμφανιστεί ο υποψήφιος δολοφόνος. Ο υποψήφιος δολοφόνος δεν είναι όμως άλλος από την ίδια την άνοια που σκοτώνει αργά, κάθε μέρα και κάθε ώρα, το μυαλό του πρωταγωνιστή.

Για μιάμιση ώρα βλέπουμε τη ζωή μέσα από τα μάτια του Άντονι, την αγωνία του κάθε πρωί να δει το πρόσωπο της κόρης του, Αν, του μόνου ανθρώπου που του έχει μείνει – η Ολίβια Κόλμαν σε μια πολύ καλή ερμηνεία που τη στηρίζουν όλοι οι μύες του προσώπου της και τα εκφραστικά της μάτια είναι υποψήφια για Όσκαρ Δεύτερου Γυναικείου Ρόλου. Τη σύγχυση του όταν  βλέπει μέσα στον χώρο του ανθρώπους που δεν αναγνωρίζει, την άρνηση του να παραδεχθεί ότι χρειάζεται βοήθεια. Η ταινία είναι μια αριστοτεχνική συρραφή σεκάνς στο μυαλό του Άντονι που φαινομενικά έχουν μικρή συνοχή, πληροφορίες που αντίκεινται η μια στην άλλη καθώς το μυαλό του καταβάλει όλο και μεγαλύτερη προσπάθεια να κατανοήσει τι συμβαίνει γύρω του. Τα πρόσωπα μπερδεύονται, οι σκηνές επαναλαμβάνονται ως φάρσα, η Αν είναι φροντιστική αλλά η παρουσία της αβέβαιη. Καλείται να αντιμετωπίζει με στωικότητα και κατανόηση τα ξεσπάσματα του πατέρα της και την εμμονή του με το ρολόι του που όλο το χάνει και το ξαναβρίσκει κρυμμένο κάτω από τον νιπτήρα. Ο Άντονι γραπώνεται από το παλιό ρολόι χειρός σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει, να δαμάσει το χρόνο που τρέχει με ταχύτητες που δεν μπορεί πια να ελέγξει. Να τον βάλει σε μια σειρά. Να ξεκαθαρίσει σε ποιο μέρος του μυαλού του βρίσκεται κρυμμένο το παρελθόν. Να καταλάβει επιτέλους γιατί έχει τόσο καιρό να δει την άλλη του κόρη, τη Λούσυ και γιατί πονάει τόσο όταν την σκέφτεται.

O Πατέρας είναι μια σπαρακτική ταινία για έναν άνθρωπο που καταρρέει κάτω από το βάρος της ηλικίας και της αρρώστιας. Που δεν μπορεί πια να διαχειριστεί κανένα του συναίσθημα. Το τέλος που του επιφυλάσσεται είναι σκληρό: ξαναγίνεται το μωρό που ζητάει απεγνωσμένα την τρυφερότητα της μητρικής αγκαλιάς, χωρίς καν να γνωρίζει πόσο μάταια είναι αυτή του η επιθυμία,  αρνούμενος να αποδεχθεί πως στην πορεία του προς το τέλος θα είναι ολομόναχος.

Sound of metal

Για τον Ρούμπεν τα πράγματα είναι ίσως ακόμα πιο δύσκολα. Είναι νέος, ερωτευμένος, η αγάπη τον βοήθησε να απεξαρτηθεί από τις ουσίες και να κάνει τη ζωή που του αρέσει: μαζί με τη Λου γυρνάνε την Αμερική ταξιδεύοντας με ένα μεγάλο βαν – νάτοι πάλι οι σύγχρονοι νομάδες – και δίνουν χεβι μέταλ συναυλίες. Και ξαφνικά όλα καταρρέουν: ο Ρούμπεν ακούει πια μόνο έναν ακατάσχετο θόρυβο και δεν ξεχωρίζει ομιλίες. Ο γιατρός που επισκέπτεται είναι σαφής: η ακοή του δεν πρόκειται να επανέλθει παρά μόνο αν προσθέσει κάποιο – πολύ ακριβό – εμφύτευμα, κι αυτό με αβέβαια αποτελέσματα.

Ο Ρούμπεν προσπαθεί να βρει κουράγιο να αντιμετωπίσει την νέα κατάσταση και η Λου το κουράγιο να αντιμετωπίσει τις κρίσεις τυφλής οργής του για να βρουν από κοινού μια λύση. Και λύση μοιάζει να είναι μια απομονωμένη κοινότητα κωφών την οποία διευθύνει ο Τζοε. Ο Πωλ Ρέησι, γνωστός οικοδεσπότης σε τηλεοπτικά σόου, κάνει μια εντυπωσιακή πρώτη εμφάνιση σε ένα ρόλο που ‘του πάει γάντι’ – και του χαρίζει υποψηφιότητα για το Όσκαρ Β’ αντρικού ρόλου. Μεγαλωμένος κι ο ίδιος από κωφούς γονείς και βετεράνος του Βιετνάμ, ενσταλάζει το βίωμα του στον Τζοε, που έχει χάσει την ακοή του στο πεδίο της μάχης και την οικογένεια του λόγω της ολέθριας διαχείρισης της αναπηρίας. Ο Τζοε δεν δέχεται την κόπωση ως αναπηρία και κατάσταση εξαίρεσης αλλά την εντάσσει οργανικά στη ζωή της μικρής κοινότητας κωφών ενήλικων και παιδιών που ζουν, δουλεύουν, διδάσκουν και διδάσκονται μαζί. Σε αυτή την κοινότητα προσπαθεί να εντάξει τον Ρούμπεν, τον οποίο θέλει να βοηθήσει να αποδεχτεί την καινούργια του κατάσταση και να προσπαθήσει, μέσα στη γαλήνη που προσφέρει η βαθιά σιωπή, να βρει το βασίλειο του Θεού.

Η καρδιά και το μυαλό του Ρούμπεν είναι αλλού: στην αγαπημένη του Λου και στη μουσική του. Αρνείται πεισματικά να αποδεχτεί την κώφωση ως τετελεσμένο γεγονός και πουλάει ο,τι έχει και δεν έχει, το λεωφορείο-σπίτι-στούντιο που μοιραζόταν για τέσσερα ευτυχισμένα χρόνια με την Λου, για να κάνει την δαπανηρή επέμβαση που πιστεύει πως θα τον γυρίσει πάλι πίσω, στη ζωή που άφησε.

Ο Χόπκινς είναι ένας εκπληκτικού διαμετρήματος ηθοποιός και στον Πατέρα δίνει μαθήματα υποκριτικής ακόμα και στα βαθιά του γεράματα. Από την άλλη, ο πακιστανικής καταγωγής βρετανός ράπερ Ριζ Αχμέντ, παρά το χαμηλών τόνων υποκριτικό του προφίλ – με αξιομνημόνευτη παρουσία στους Αδελφούς Σίστερς του Οντριάρ – στο Sound of Metal αποδεικνύει ότι μπορεί να διαχειριστεί  πιο απαιτητικούς ρόλους.  Αποδίδει με πειστικότητα και ειλικρίνεια όλες τις αποχρώσεις από την οργή ως την απόγνωση, με τα τεράστια εκφραστικά του μάτια να μιλούν από μόνα τους για το δράμα που ζει ο Ρούμπεν καθώς ο κόσμος που γνώριζε παύει να υπάρχει. Καθώς ο σκηνοθέτης Ντάριους Μάρντερ στην πρώτη μεγάλου μήκους μυθοπλασία του μοιράζει τα ηχητικά του τοπία σχεδόν ισόποσα ανάμεσα στην ακουστική μας κανονικότητα και το μείγμα ακανόνιστου θόρυβου και στριγκών ήχων που συγκροτούν πλέον τον κόσμο του Ρούμπεν, μας εμπλέκει συναισθηματικά και μας κάνει κοινωνούς της οδύσσειας ανάμεσα στον κόσμο των ήχων και το βασίλειο της σιωπής.

Μικρά διαμάντια και οι δυο ταινίες, θέτουν το καίριο ερώτημα της θέσης που αφήνουμε να έχει η αναπηρία στην κοινωνία μας. Η απάντηση που δίνουν κι οι δύο αφήνει ένα πικρό μεταίσθημα: οι ήρωες τους αφήνονται στο τέλος τραγικά μόνοι.