Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Οι νεκροί υπολογίζονται από 50 έως 300 (Oklahoma Historical Society και άλλες πηγές), στην συντριπτική τους πλειονότητα Αφροαμερικάνοι. Περισσότερα από 1.400 σπίτια και επιχειρήσεις κάηκαν ολοσχερώς. Αυτό μεταφράζεται ως 35 οικιστικά και εμπορικά τετράγωνα της εποχής. Περίπου 10.000 άνθρωποι έμειναν άστεγοι. Οι βιασμοί ήταν δεκάδες, αλλά εκείνη την εποχή και με θύματα αφροαμερικανές γυναίκες, είτε δεν διερευνώνταv, είτε δεν καταγγέλλονταν. Σε μόλις 18 ώρες, η δεύτερη μεγαλύτερη και ταυτόχρονα η πλουσιότερη συνοικία αφροαμερικανών της Oklahoma, είχε γίνει στάχτη.

Χιλιάδες άτομα συνελήφθησαν από δυνάμεις της τάξης, οι περισσότεροι αφροαμερικάνοι. Το ρατσιστικό μακελειό, πογκρόμ -όπως θέλετε να το αποκαλέσετε εύστοχο είναι- έμεινε εκτός των βιβλίων της ιστορίας για 75+ χρόνια, όταν μια πολιτειακή επιτροπή ανέλαβε την διερεύνηση για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας. Ανάμεσα στους λευκούς συμπαθούντες ή επίσημα μέλη της Ku Klux Klan που έδρασαν ως όχλος, ανήκαν και πολλοί βετεράνοι του 'A Παγκοσμίου Πολέμου.

Η εποχή χαρακτηρίζονταν από ρατσιστική βία καθώς ο διαχωρισμός (segregation) λευκών και μαύρων μέσα από τους Νόμους του Jim Crow, επέτρεπε και για την ακρίβεια προωθούσε τον ρατσισμό και ακόμα χειρότερα τις δολοφονίες υπό την ανοχή των αρχών.
Κύριο όμως μέλημα ήταν να μειώνονται δραματικά οι πιθανότητες αλληλεπίδρασης λευκών και μαύρων και κυρίως να μην είναι ορατοί.

Αυτός ήταν και ο λόγος που οι μαύροι κάθονταν στο πίσω μέρος των λεωφορείων: γιατί αν κάθονταν πίσω οι λευκοί, θα τους έβλεπαν και αυτό ήταν κάτι πολύ κακό στα μάτια του μέσου Αμερικάνου ρατσιστή προφανώς.
Οι είσοδοι σε κτίρια ήταν διαφορετικοί για λευκούς και μαύρους, στα εστιατόρια είτε δεν επιτρέπονταν η είσοδος, είτε είχε ξεχωριστό χώρο. Το πιο χαρακτηριστικό, για να είναι σαφής η κατάσταση, είναι πως αν σε ένα κατάστημα εξυπηρετούνταν ένας αφροαμερικάνος και στο ίδιο κατάστημα έμπαινε λευκός, ο πωλητής ή η πωλήτρια ΟΦΕΙΛΕ να αφήσει τον πελάτη με το μαύρο δέρμα και να εξυπηρετήσει τον λευκό, με το «καλό δέρμα».
Γιατί αν δεν έχεις την ευκαιρία να γνωρίσεις το διαφορετικό και αυτό δαιμονοποιείται από τις αρχές, το αποτέλεσμα είναι το αγνό μίσος.

Όμως στην Oklahoma, το Texas, το Arkansas και κάποιες ακόμα από τις νότιες πολιτείες τα λιντσαρίσματα και οι δολοφονίες ανήκαν στην ημερησία διάταξη. Η σκλαβιά είχε καταργηθεί 66 χρόνια και σύντομα μετά την κατάργησή της ο Διαχωρισμός είχε πάρει την θέση της. Όπου διαχωρισμός, ξεχωριστά σχολεία, μειωμένα δικαιώματα, ξεχωριστές εκκλησίες, χωριστές γειτονιές, διακρίσεις στα πολιτικά δικαιώματα, στο δικαίωμα στην εργασία και στους μισθούς, πλήρης απομόνωση των δύο κοινοτήτων εκτός από τις περιπτώσεις που μέλη της αφροαμερικανικής κοινότητας υπηρετούσαν την λευκή.

Η Tulsa ήταν μια μοντέρνα πόλη που είχε πλουτίσει από τον «μαύρο χρυσό». Μοιραία, η ευημερία, άγγιξε και την μαύρη κοινότητα, σε σημείο το Greenwood να αποκαλείται καθ’ υπερβολήν η Μαύρη Wall Street. Αυτό μετέτρεψε τον φτωχό, αμόρφωτο, λευκό πληθυσμό σε εύκολο θύμα των ρατσιστών της Ku Klux Klan, η οποία οπλοποίησε την ευημερία του μαύρου πληθυσμού, ώστε να ρίξει το φταίξιμο για την ανέχεια μερίδας των λευκών στην μαύρη κοινότητα (σας θυμίζει κάτι;).
Η ΚΚΚ πλούτιζε μέσω των συνδρομών και τις πωλήσεις ρουχισμού και κουκούλων μόνο για ρατσιστές (βλέπε αντιστοιχίες με την ελληνική εγκληματική οργάνωση). Γιατί ο μέσος λευκός ρατσιστής δολοφόνος, δεν μπορούσε να εμφανιστεί στην δολοφονία του Σαββατοκύριακου χωρίς την λευκή κουκούλα. Τα μέλη της ΚΚΚ στην Tulsa αριθμούσαν τις 3.000 άτομα. Εκείνη την εποχή με πληθυσμό στις ΗΠΑ 100 εκ. ψυχών, τα μέλη της ΚΚΚ σε όλη την χώρα ανέρχονταν σε 3-8 εκ. σύμφωνα με εκτιμήσεις. Συνολικά ο πληθυσμός της Tulsa ήταν λίγο μεγαλύτερος από 100.000 άτομα και η αφροαμερικάνικη κοινότητα αποτελούσε το 1/10 αυτής (περίπου 11.000) και διέμενε στην πλειονότητά της στην συνοικία του Greenwood. Είχαν δύο εφημερίδες, πολλές εκκλησίες, βιβλιοθήκη και δεκάδες επιχειρήσεις με μαύρους ιδιοκτήτες.

Πως ξεκίνησε η πιο μαύρη ρατσιστική σελίδα στην ιστορία της Αμερικής

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Στις 30 Μαΐου του 1921, ο Dick Rowland, 19 ετών την εποχή του συμβάντος, ένας αφροαμερικάνος λούστρος, κατηγορήθηκε πως επιτέθηκε σε μια 17χρονη χειρίστρια ανελκυστήρα, που λέγονταν Sarah Page. Η αλήθεια πως είναι πως ο νεαρός ήθελε να πάει στην τουαλέτα και η μόνη διαθέσιμη τουαλέτα όπου επιστρέπονταν αφροαμερικάνοι, ήταν στον τρίτο όροφο του κτιρίου Drexel. Μπαίνοντας στον ανελκυστήρα είτε γλίστρησε στο σφουγγαρισμένο δάπεδο και έπιασε το χέρι της νεαρής στην προσπάθειά του να μην πέσει (στα ντοκουμέντα που σας παραθέτουμε από εφημερίδα της εποχής φέρεται να της έπιασε το χέρι), είτε την πάτησε στο πόδι σύμφωνα με μια άλλη εξήγηση, η οποία ενστικτωδώς -από φόβο ίσως- έβγαλε μια τσιρίδα. Ο νεαρός έφυγε τρέχοντας και από τα διπλανά καταστήματα έσπευσαν να βοηθήσουν την νεαρή. Εν τέλει κατηγορήθηκε για επίθεση.

Προς τιμήν της η νεαρή επιβεβαίωσε την αθωώτητα του νεαρού στην αστυνομία και η αστυνομία συνέλαβε τον νεαρό στις 31 Μαΐου στο σπίτι της μητέρας του, ώστε να επιβεβαιώσει την κατάθεση. Τα ρούχα της ήταν άθικτα και η ίδια δεν έφερε σημάδια, κάτι που επιβεβαίωνε την μαρτυρία της.

Στις 31 Μαΐου, η εφημερίδα The Tulsa Tribune κυκλοφόρησε με εξώφυλλο που ανέφερε πως ο νεαρός αποπειράθηκε να βιάσει την «ορφανή Sarah Page, η οποία εργάζονταν ως χειρίστρια ανελκυστήρα για να σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων». Σύμφωνα με το «έγκυρο» ρεπορτάζ, της είχε σκίσει τα ρούχα, την είχε χτυπήσει και την είχε βιάσει. Επειδή όμως αυτό ίσως να φάνηκε κάπως άτολμο στον εκδότη, η εφημερίδα περιείχε ένα editorial -το οποίο πλέον έχει χαθεί, μα υπάρχουν δεκάδες μαρτυρίες για αυτό- το οποίο τιτλοφορούνταν «Στο Λιντσάρισμα Νέγρου Απόψε», αγγλιστί To Lynch Negro Tonight.
Μέχρι το βράδυ, ο λευκός όχλος είχε πάρει τους δρόμους της Tulsa. Στις 19:30 εκατοντάδες λευκοί ζητούσαν να τους παραδοθεί ο κρατούμενος για να τον δολοφονήσουν, όμως ο Σερίφης αρνήθηκε.

Αργότερα περίπου 25 ένοπλοι αφροαμερικάνοι προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στον Σερίφη, ώστε να προστατέψουν τον Rowland, όμως αυτός αρνήθηκε και επέστρεψαν στο Greenwood. Έναν χρόνο πριν είχαν παραδώσει για λιντσάρισμα ύποπτο φόνου σε όχλο λευκών, όμως αυτή την φορά τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Ενοχλημένοι οι λευκοί προσπάθησαν να διαρρήξουν το Οπλοστάσιο της Εθνοφρουράς, όμως οι φρουροί τους απέτρεψαν. Στις 22:00 μια φήμη πως οι λευκοί μπήκαν στα δικαστήρια, ώθησε μια ομάδα αφροαμερικάνων να πάρει τα όπλα για να προστατέψει τον κρατούμενο. Ο αριθμός τους εικάζεται πως ήταν περίπου 75.

Πλέον, έξω από το Δικαστήριο της Tulsa εμφανίστηκαν δύο αντιμέτωποι όχλοι: των εξοργισμένων λευκών που ήθελαν να κρεμάσουν τον μαύρο «βιαστή», καίγοντας μαζί κάποιους σταυρούς σύμφωνα με τα «έθιμα» της Klan και των εξοργισμένων αφροαμερικανών που δεν θα άφηναν να δολοφονηθεί ένας αθώος δικός τους. Όταν ένας λευκός προσπάθησε να αφαιρέσει το όπλο από έναν ένοπλο μαύρο βετεράνο του 'Α Παγκοσμίου Πολέμου, τα πράγματα οξύνθηκαν και είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο του πρώτου. Το ρατσιστικό μακελειό είχε το αληθινό αίμα που χρειάζονταν, απόρροια του δημοσιεύματος, ώστε να ξεκινήσει. Τότε δεκάδες λευκοί εισέβαλαν σε οπλοπωλεία και πλέον ήταν έτοιμοι για πολύωρες συγκρούσεις.

Τις επόμενες 18 ώρες ομάδες λευκών με όπλα και δάδες, απογοητευμένοι από το αποτυχημένο λιντσάρισμα, τον θάνατο ενός δικού τους και τον υποτιθέμενο βιασμό, λεηλατούσαν σπίτια και καταστήματα αφροαμερικανών σε όλη την πόλη, τις περισσότερες φορές δολοφονώντας όσους δεν μπορούσαν να τους απωθήσουν. Οι χειρότερες οδομαχίες ξέσπασαν στις σιδηροδρομικές γραμμές του Frisko.
Η αστυνομία παρακολουθούσε απαθής, όπως σε κάθε πογκρόμ που έχει συμβεί στην ιστορία άλλωστε. Σε κάποιες περιπτώσεις αστυνομικοί της Tulsa έχρηζαν πολίτες ως βοηθούς δίνοντάς τους όπλα με την ρήση «Get a gun and get a nigger». H εθνοφρουρά φρουρούσε μια γειτονιά λευκών εξαιτίας υποτιθέμενης απειλής, από τις ομάδες αυτοάμυνας των αφροαμερικανών.

Το ξημέρωμα της 1^ης Ιουνίου βρήκε τους λευκούς στις παρυφές του Greenwood. Οι εκπαιδευμένοι βετεράνοι του Α Παγκοσμίου Πολέμου, εκτελούσαν αφροαμερικάνους μόλις τους έβλεπαν και σύμφωνα με μαρτυρίες το πιλότοι από αεροπλάνα της εποχής, έριχναν στα κτίρια φτιαγμένα από το χαρακτηριστικό industrial ύφος με κόκκινο τούβλο, εμπρηστικές βόμβες με νέφτι. Τα σπίτια λεηλατούνταν και καίγονταν, οι άνθρωποι έφευγαν ή δολοφονούνταν στην συνοικία τους. Στο τέλος οι λιγοστοί υπερασπιστές της συνοικίας, δεν είχαν ούτε τα όπλα, ούτε τις σφαίρες, ούτε τα άτομα να κρατήσουν την αντίσταση.

Όταν στις 09:15 της 1ης Ιουνίου επιβλήθηκε στρατιωτικός νόμος και κατέφθασαν επιπλέον δυνάμεις της εθνοφρουράς, η συνοικία είχε σχεδόν καεί ολοκληρωτικά. Ο επίσημος απολογισμός έδειξε 10 νεκρούς λευκούς και 26 αφροαμερικάνους. Η αλήθεια είναι πως πολλά θύματα κάηκαν ζωντανά ή θάφτηκαν σε ομαδικούς τάφους έξω από το νεκροταφείο, οπότε υπολογίζονται ρεαλιστικά σε 50 με 300 θύματα, στην πλειονότητά τους αφροαμερικάνοι. Χιλιάδες έμειναν άστεγοι, πολλοί εγκατέλειψαν και οι περισσότεροι πέρασαν τον χειμώνα του 21-22 σε παραπήγματα και σκηνές.

Οι περισσότεροι βρήκαν καταφύγιο χάρη στον ηρωικό Αμερικάνικο Ερυθρό Σταυρό. Τα μέλη του κατέβαλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες για περίθαλψη των τραυματιών, για σίτιση όλων όσων έχασαν τα πάντα, μέχρι και για την εκπαίδευση των παιδιών. Στα ντοκουμέντα που ακολουθούν θα δείτε την φράση «στρατόπεδα συγκέντρωσης», η οποία ουδεμία σχέση έχει με αυτά που η «εργασία σε απελευθέρωνε».

Το 1997 ξεκίνησε η διαδικασία αποζημίωσης των συγγενών των θυμάτων. Η πρόταση ήταν υπέρ της αποζημίωσης Τα θύματα δικαιώθηκαν, όμως έπρεπε να ψηφιστεί ξεχωριστός νόμος από το Κογκρέσο της Πολιτείας που θα τους αποζημίωνε. Δεν ψηφίστηκε ποτέ. Την ίδια χρονιά βρέθηκε ένας ομαδικός τάφος Τα περισσότερα επίσημα έγγραφα και ανακρίσεις, εξαφανίστηκαν σύντομα μετά το συμβάν. Έμειναν τα επίσημα τηλεγραφήματα από πλευράς Κυβερνήτη, Σερίφη, Δημάρχου και κάποιων ακόμη αξιωματούχων.

Πορίσματα της Έρευνας

Σύμφωνα με το επίσημο Πολιτειακό report της Oklahoma του 2001:

Σχεδόν όλοι οι επιζώντες κάτοικοι του Greenwood που δεν είχαν διαφύγει, συνελήφθησαν από την Εθνοφρουρά.

Όσοι εισέβαλαν στο Greenwood είτε έκλεβαν αντικείμενα από τα εγκαταλελειμμένα σπίτια, είτε δημιουργούσαν ζημιές, είτε κατέστρεφαν ολοσχερώς τις περιουσίες των αφροαμερικάνων.

Άτομα, κάποιοι από αυτούς κυβερνητικοί πράκτορες, επίσης έκαιγαν ή κατέστρεφαν με άλλο τρόπο οικίες, οι οποίες φτάνουν αποδεδειγμένα τον αριθμό των 1,256, ανάμεσά τους εκκλησίες, σχολεία, επιχειρήσεις, το νοσοκομείο και την βιβλιοθήκη του Greenwood.
Παρά τις ευθείες εντολές να διατηρήσουν την τάξη και να προστατέψουν τις περιουσίες, κανείς κυβερνητικός οποιουδήποτε βαθμού δεν αντιστάθηκε αρκετά, έστω ελάχιστα στην γειτονιά γνωστή ως Little Africa ή Negro Quarter.

Παρότι ο ακριβής αριθμός δεν πρόκειται να προσδιοριστεί ποτέ, αξιόπιστα στοιχεία δείχνουν πως οι νεκροί βρίσκονται ανάμεσα στους 100 έως 300.

Κανένα από αυτά τα εγκλήματα δεν διώχθηκε ποινικά ή τιμωρήθηκε από την Κυβέρνηση σε οποιοδήποτε επίπεδο (σ.σ. Δημοτικό, Κομητειακό, Πολιτειακό, Ομοσπονδιακό).

Ακόμα και με την επαναφορά της τάξης, αποτελούσε επίσημη πολιτική πως ένας μαύρος κρατούμενος μπορούσε να απελευθερωθεί μόνο έπειτα από αίτημα λευκού ανθρώπου και μόνο αν αυτός αναλάμβανε την ευθύνη για οποιαδήποτε πράξη του κρατουμένου.

Ως ιδιώτες, πολλοί λευκοί στην Tulsa και γειτονικές κοινότητες βοήθησαν τα θύματα του μακελειού και τις προσπάθειες του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού με υποδειγματικό τρόπο ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Παρότι η Πόλη και η Κομητεία είχαν αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης του Ερυθρού Σταυρού, κανείς δεν συνέδραμε τους κατοίκους στην ανοικοδόμηση. Τουναντίον, οι δημοτικές αρχές σε πρώτο χρόνο εμπόδισαν την ανοικοδόμηση.

Στο τέλος η ανοικοδόμηση του Greenwood μετά την συστηματική καταστροφή του, αφέθηκε στα θύματα της καταστροφής.

Πηγές για όσους θέλετε ακόμα περισσότερες πληροφορίες:

Σεμινάριο σχετικά με το ρατσιστικό μακελειό του τμήματος Αφροαμερικάνικων Σπουδών του UCLA ημέρα Τρίτη 1^η Ιουνίου

Η πληρέστατη έρευνα της Ιστορικής Εταιρείας της Oklahoma, με την σειρά της έχει την αναλυτική βιβλιογραφία της.

Λίστα με επιβεβαιωμένα θύματα (από φωτογραφίες και μαρτυρίες), λίστα καταστροφών, μαρτυρίες φόνων και ομαδικών τάφων

Ενδελεχής Αναφορά Ερυθρού Σταυρού.

Όλο το επίμαχο δημοσίευμα της εφημερίδας


Interactive 3D πλοήγηση στο Greenwood, τα κτίρια που καταστράφηκαν και πληροφορίες για αυτά, μέσα από το εξαιρετικό αφιέρωμα των New York Times