Είναι οξύμωρο, αλλά όλη μας η ύπαρξη ορίζεται από τραύματα, από την στιγμή που θα γεννηθούμε μέχρι την στιγμή που θα πεθάνουμε και όμως είναι τόσο δύσκολο να μιλήσουμε για αυτό. Ίσως ο ίδιος ο ορισμός της ζωής θα μπορούσε να είναι αυτός: ζωή είναι μια διαδοχική σειρά τραυμάτων που ο άνθρωπος ζει με αυτά. Άλλα τα ξεπερνάει, άλλα όχι, άλλα καταφέρνει να τα μετουσιώσει (να τα μετατρέψει σε κάτι δημιουργικό).
Άλλων τραυμάτων το βάρος είναι τόσο μεγάλο που τον λυγίζουν είτε μέσα από ψυχολογικές διαταραχές, ψυχοσωματικές διαταραχές ή και μπλοκάρισμα των δυνατοτήτων και της εξέλιξης του, σαν μια συνεχή αίσθηση τέλματος. Ακόμα και η ευχαρίστηση που νιώθουμε στη ζωή, έμμεσα σχετίζεται με τα τραύματα. Κάθε φορά που υπερισχύουμε σε ένα τραύμα νιώθουμε ικανοποίηση, είναι σαν να απελευθερώνεται ενέργεια.

Αυτό που συμβαίνει το τελευταίο καιρό στην Ελλάδα, με όλες αυτές τις καταγγελίες και αποκαλύψεις για πολύ σοβαρούς τραυματισμούς στον ψυχικό κόσμο των θυμάτων -κακοποιήσεις στην ουσία- έχει ξεκινήσει και ένα "ντόμινο" αποκαλύψεων μέσα στις ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες.
Κυριολεκτικά τον τελευταίο καιρό οι θεραπευόμενοι έρχονται σε επαφή με πολλά παλιά τραύματα που μέχρι τώρα αρνιόντουσαν να τα δουν, ήταν βαθιά ενοχοποιημένοι για να τα δουν. Οι αποκαλύψεις αυτές έχουν δώσει υπόσταση και φωνή σε τραύματα πολλών ανθρώπων που μέχρι τώρα τα υποτιμούσαν, ντρεπόντουσαν, φοβόντουσαν να μιλήσουν για αυτά.

Το τραύμα είναι ιατρική έννοια. Τιτρώσκω σημαίνει διατρυπώ. Κάτι που προκύπτει από εξωτερική βία και διακόπτει τους ιστούς του σώματος, τους καταστρέφει σε σημείο που χάνουν την συνέχεια τους. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με το τραύμα σε ψυχικό επίπεδο. Όσο πιο βίαιο ψυχολογικά ή σωματικά είναι το συμβάν τόσο πιο πολύ «τρυπάει» τη ψυχή, δημιουργεί ασυνέχεια στην ψυχική λειτουργία του ανθρώπου. Αυτό επηρεάζει όλη την λειτουργία του ανθρώπου. Ψυχική και σωματική.

Φυσικά και παίζει πολύ μεγάλο ρόλο η ηλικία που το τραύμα συμβαίνει και οι συνθήκες. Όσο μικρότερη η ηλικία τόσο πιο ευάλωτοι οι ψυχικοί ιστοί και τόσο μεγαλύτερη η επίδραση για το υπόλοιπο της ζωής. Επίσης σε μικρή ηλικία το βασικό συναίσθημα που περιέχει το τραύμα, πέρα από τον πόνο σωματικό και ψυχικό, είναι το συναίσθημα της ντροπής και της ενοχής. Το αίσθημα «ότι για να μου το κάνουν αυτό κάπου εγώ φταίω». Αντί λοιπόν το παιδί να θυμώσει και να αντιδράσει, δέχεται παθητικά αυτό που συμβαίνει. Ο βασικός λόγος είναι τα συναισθήματα εξάρτησης που διακατέχουν την παιδική ηλικία. Η εξάρτηση δημιουργεί φόβο που με την σειρά του οδηγεί σε ντροπή και ενοχή.

Τα τραύματα όμως και στην ενήλικη ζωή δεν είναι μικρότερης σημασίας. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι η έννοια του τραύματος άρχισε να  μελετάται διεξοδικά μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πιο πριν η ψυχαναλυτική θεωρία είχε μιλήσει διεξοδικά αλλά περισσότερο σαν μια ενδοπροσωπική διεργασία. Ο Φρόιντ ξεκάθαρα είχε μιλήσει για υστερικά συμπτώματα ως αποτελέσματα απωθημένων τραυμάτων. Πολλοί στρατιώτες μετά τον πόλεμο, ακόμα κι αν δεν είχαν τραυματισθεί σωματικά παρουσίαζαν υστερικά συμπτώματα: απώλεια μνήμης, τύφλωση, παράλυση, δυσκολία στην έκφραση του συναισθήματος, διαταραχές ύπνου. Ξεκάθαρα η αναγνώριση του Ψυχικού Τραύματος έγινε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τραύματα λοιπόν συμβαίνουν και στην ενήλικη ζωή. Και δεν είναι μόνο οι καταστάσεις όπου ένας άνθρωπος δεν έχει τον έλεγχο, όπως, για παράδειγμα, ένας βιασμός. Είναι όλες οι καταστάσεις που περιλαμβάνουν φόβο. Φόβο και εξάρτηση. Φόβο και ντροπή. Φόβο και ενοχή.
Επίσης δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι τους ίδιους δυνατούς εσωτερικούς ιστούς. Άνθρωποι που έχουν τραυματισθεί στην παιδική τους ηλικία έχουν αποδυναμωμένους εσωτερικούς ψυχικούς ιστούς και έτσι είναι πολύ πιο επιρρεπείς σε μια πιο «παθητική στάση» σε μια κακοποίηση. Επίσης έχουν αναπτύξει μια εσωτερική εικόνα εαυτού, όπως ανέφερα και παραπάνω, ότι "αξίζουν" να υφίστανται τραυματισμούς. Μεταφέρουν όλη αυτή την ενοχή και ντροπή από την παιδική ηλικία. Και φυσικά οι έμπειροι θύτες οσμίζονται όλη αυτή την ψυχική κατάσταση από μακριά.

Ο φόβος είναι το βασικό συναίσθημα. Ο φόβος που προξενείτε κατά τη διάρκεια του τραυματικού γεγονότος είναι ο ισχυρότερος παράγοντας για την ανάπτυξη του μετατατραυματικού στρες. Ο φόβος αυτός καταγράφεται και τραυματίζει. Τραυματίζει βαθιά.

Για πρώτη φορά έχουμε επίσημα την Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες το 1980. Είναι μια διαταραχή που προκύπτει ως καθυστερημένη ή παρατεταμένη αντίδραση προς κάποιο τραυματικό γεγονός ή κατάσταση. Ο άνθρωπος αυτός παρουσιάζει μεγάλη δυσκολία να επεξεργαστεί αυτό που του έχει συμβεί. Πολλές φορές η αντίδραση είναι η απώθηση, η αποφυγή. Είναι σαν να το καταχωνιάζει σε ένα ψυχικό δωματιάκι, κλείνει καλά την πόρτα και προσπαθεί να συνεχίσει την ζωή του «κανονικά». Αλλά δυστυχώς αυτό τις περισσότερες φορές δεν γίνεται. Αρχίζει και βγαίνει μια δυσάρεστη οσμή από αυτό το δωμάτιο. Όσα αρωματικά κεριά και να καίει ο κακοποιημένος άνθρωπος η οσμή αυτή θα βγαίνει. Μπορεί να βγαίνει μέσα από όνειρα, μέσα από διάφορα σωματικά συμπτώματα, μέσα από μπλοκάρισμα των δυνατοτήτων του, μέσα από αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, μέσα από πάγωμα συναισθηματικό, αλλά θα βγαίνει. Πάντα θα βγαίνει.

Ο δρόμος ίασης είναι να έρθει σε επαφή ο άνθρωπος με το δωματιάκι αυτό και με προσοχή και βοήθεια από ανθρώπους γύρω του να βγει στην επιφάνεια αυτό που κακοφορμίζει. Μόνο έτσι.